page0041

ROTMISTRZ. 39

panii Agezylausza, i wsr.elkićj perswazyi użył, aby skłonić Spartę do zreformowania tego gatunku brom W pismach swoich chętnie

0    nim rozprawia a ^Rotmistrz* jest jakoby pamiętnik starego kawalerzysty, w którym Streścił bogate doświadczenie długiej

1    chlubnej służby wojskowej. Jak Froissart kronikę swoją od modlitwy do Stwórcy, tak sędziwy wojak zaczyna od tego, że każe dowódzcy przedewszystkiem pamiętać o bogach. »Najprzód powinieneś ⁴) ofiary składać bogom i prosie, aby podczas twego dowództwa dawali ci zawsze to myśleć, mówić i czynić, co im jest przyjemne, a co tobie, przyjaciołom i miastu wyjść może na miłość, sławę i pożytek. Zjednawszy sobie przychylność bogów, odbądź przegląd twojćj konnicy i t. d.« ²) Ta cześc dla bogów przenika całe dziełko ku zgorszeniu niektórych filologów, ³) którzy widocznie nie zrozumieli, że karności wojskowćj odnowić nie można, bez spotęgowania uczucia religijnego. Starożytny obywatel bił się za dom i za świątynie. To też przewidując zarzut zbytnićj pobożności kończy on dziełko w ten sposób: ^Jeżeli kto dziwi się, że tyle razy napisałem słowa »z pomocą Boga* (<7uv Trparrew), to niechaj wie, że gdyby znalazł się często w niebezpieczeństwie, mnićj by się dziwował; niech także zważy, że na wojnie przeciwnicy sobie nawzajem robią zasadzki a rzadko wiedza, jaki będzie ich wynik. W takich więc wypadkach nie można nikogo lepiej się poradzić, prócz bogów, bo ci wszystko wiedzą i komu chcą, objawiają za pomocą ofiar, ptaków, głosów i snów. Oczywiście chętnićj użyczają rad swoich tym, którzy nie tylko w potrzebie ich się pytają, co czynić mają, lecz także w powodzeniu wedle możności, winną cześć im wyrządzają.* ⁴)

Hippika czyli >Sztukajezdecka« napisana z tern samem co Hipparchik doświadczeniem, ale zachowała większą aktualność. Jeżeli rola konnicy, uzbrojenie, sposób walczenia znacznie się zmieniły w nowożytnej wojskowości, to sztuka obchodzenia się z ko-

') Dziełko bvło prawdopodobnie napisane dla Kefizodora, który dowodził jazdą ateńską pod Mantyneą. Zob. Kruger’a Uistor. phil. Studien, II. str. 272 i następna.

²)    Hipparch. c. 1. §. 1.

³)    Christ: »poboźne i fachowe przepisy do naprawy jazdy ateńskiój.* 'Gesch. der griech. Litt. p. 275)-

⁴)    Hipparch. c. 9. §. 8—9.

http://rcin.org.pl