scandjvutmpb101

170

krtaniowych nie dozwala sopranom wyraźnego (gardłowego?) wymawiania głoski R, a które wymaga obijania się o te części powietrza. Dla tćj to przyczyny, dzieci, osoby miękkiego składu ciała zwykle szeplenią, i to szeplenienie znakiem bywa delikatności ciała (1); przeciwnie zaś mężne osoby wymawiają głoskę R ostro; Chińczycy, Murzyni niewolnicy wymawiać jćj nie mogą, już to przez słabość, już przez pochyłe położenie ich zębów.

Chcąc więc mićć śpiewaków mogących zastępować role kobićt na teatrach, na których wzbronione było występowanie śpiewaczkom (jak dawnićj we Włoszech) uciekano się do okrutnego sposobu kastrowania ich (2). Kapłony i inne zwierzęta również tracą na mocy głosu przez kastracyją; większa część samic ptaszycli wcale nie śpiewa a samce umilkają po epoce rozmnażania się; słowik nawet po tym czasie nieprzyjemnie tylko skrzeczy. Wszystko to pokazuje ścisłą sympatyją nerwową, która wiąże krtań z organami płcio-wemi, i która objawia się w różnych przypadłościach, jako to w spazmatycznych ściąganiach kobiet hysterycznych, w chorobach gardła i nabrzmiałości moszen i t. d.

Wreszcie nie mniejszy wywiera wpływ kastracyja na dzielność ciała a zatem i zapał odwagi, męztwa, na śmiałość i moc myśli i wszelkich fizycznych i moralnych zdolności. Wszyscy oziębli frigidi i urzeczeni, rnaleficiati, z natury są małego serca, trwożliwi; równie ciasne są ich głowy jak słaby charakter. Powiedziano że nigdy kobiety nie mogą wznieść się w wyższych naukach i umiejętnościach, w epopei, tragedyi, w ogólności, w pracach wymagających genijuszu, gdyż zawsze im braknie dzielności. Wyraz genijusz pierwotnie pochodzi od władzy płodnej, twórczej, która stwarza, wynajduje. Lubo wiele uczą kastratów muzyki, jednakże większa ich część miernie w tej nauce postępuje, nie widziano aby choć jeden z nich ułożył, skomponował cóś godnego uwagi (3). Wymieniają Faworyna filozofa, Arystonika generała jednego z Ptolomeuszów egipskich, Narsesa, pod Justynijanem, tlały,

(1)    Van-Helmont AfpJtab. natur, delineat., p. 35.

(2)    Atanazy Kircliers, Art. msiguet. et muturgia, p. 68 3.

(3)    lluarte, Examendes esprits t. Hj Jan Alfons Borrelli, De motuanimalium, post. 11, prop. J71.