tpn 1 22488501

EUGENIUSZ KOMEK: KLIMAT ZIEM POLSKICH 173

liczba stacyi ombrometrycznych się niemal podwoiła i z każdym rokiem nadal wzrastała.

§ 2. Wymogi metodyczne prac nad klimatologią.

O stanie naukowych badań i studyów klimatycznych, opartych na opracowaniu bogatego materyału obserwacyjnego, daje wyobrażenie przegląd najważniejszej literatury tej gałęzi fizyogratii.

Z zestawienia tego wynika, że główne czynniki klimatyczne zostały już dla całego obszaru ziem polskich, często nawet kilkakrotnie i w pomnikowych dziełach opracowane i ogłoszone. Mimo wszystko, korzystanie bezpośrednie z tych prac było z reguły wykluczone; korzystanie pośrednie było przeważnie utrudnione. Państwowy charakter organizacyi sieci meteorologicznej, a przynajmniej państwowość centralnych instytutów meteorologicznych, które są zarazem składownią olbrzymich materyałów obserwacyjnych, pociąga za sobą tę ujemną konsekw^rencyę, że pojedyńcze opracowania materyałów nie wykraczają z reguły poza granice terytoryów politycznych, a co najgorsze przystosowują się do okresów obserwacyjnych, wskazanych przez historyę rozwoju sieci meteorologicznej poszczególnych państw. Znaczenie okresu obserwacyjnego jest dla oceny klimatu każdego kraju rzeczą pierwszorzędnej wagi. Przykład Warszawy niech będzie ilustracyą tego czynnika. Poniżej podaję dla 3 okresów dwudziestoletnich 1831/50, 51/70, 71/90 obserwacyi w Warszawie średnią temperaturę 4 najważniejszych miesięcy w roku, średnią temperaturę roku, sumę opadów roczną, jakoteź półrocza letniego (IV—IX) i zimowego (X —III).

Opad atmosfer.

Rok Półrocze

Temperatura letnie zimowe

	I	IV	VII	X	Rok	mm	mm	mm
1831/50	5'5°	71⁰	180°	8-0®	7 1°	574	351	223
1851/70	T3⁰	6-7°	18-5°	8-2°	7-2°	621	363	258
1871/90	3-5°	7-3°	18'4°	7.2°	7-2°	547	362	185

Analiza klimatu Warszawy podług każdego z tych okresów wypadłaby odmiennie; ażeby zaś zrozumieć, jaka różnica typów tkwi w tych cyfrach, wystarczy nadmienić, że zmiana temperatury stycznia w W^rarszawie od okresu 1831/50 do okresu 1851/70 równa się przesunięciu Warszawy o 5 — 6° szerokości geograficznej na południe. Mniejsze różnice, ale mimo to bardzo charakterystyczne, występują w temperaturze innych miesięcy, lub w stosunkach opadów atmo-