EUGENIUSZ ROMER: KLIMAT ZIEM POLSKICH 195
W opisie klimatu dziedziny wielkich dolin zaznaczyłem nie-tylko letnią monotonię temperatury, ale niemniej i powolny wzrost mrozów zimowych ku wschodowi. Na przykładzie Kraków-Zytomierz okazało się, że spotęgowanie się mrozów ze wzrostem X nie dochodzi 03° na 100 km. W dziedzinie płyt źródłowych przyrost ten jest bez-porównania większy, wynosi bowiem z uwzględnieniem wpływu wysokości około 0‘7° na 100 km.
Atlantyckie prądy atmosferyczne osłabione długiem przesuwaniem się po chropowatej powierzchni lądowej, tracą niemal do reszty siłę swych wpływów na stromych krawędziach płyt źródłowych. Na wierzchowinie tych płyt panuje już typowy klimat kontynentalny, któryby można nazwać środkowo rosyjskim i który na wielkich przestrzeniach środkowo-rosyjskich płyt, już tylko powolnym ulega zmianom. Obniżanie się temperatury I ku wschodowi (co 100 km.) na przestrzeni: 1) Kraków-Zytomierz, 2) Pińsk-Brańsk i Mitawa-Wielkie Łuki, jakoteż 3) Moskwa-Kazań uzasadniają samoistność klimatyczną polskiego klimatu wielkich dolin i środkowo-rosyjskiego klimatu płyt, jakoteż charakter przejściowy klimatu płyt źródłowych, w których obszarze dokonują się najszybcej przeobrażenia termiczne.
Kraków- Pińsk-Brańsk Moskwa-
Obniżanie się temp. I ku E na 100 km.
Zytomierz Mitawa-W. Łuki Kazań
0-29° 0-69° 0-41
Z cyfr powyższych wynika ponadto, że klimat polski wielkich dolin jest terytoryalnie bardziej jednostajny, a więc bardziej charakterystyczny, niż klimat płyt rosyjskich, a temsamem i klimatyczny •charakter krainy przejściowej płyt źródłowych wyraźnie się rysuje wśród typów opisywanych dziedzin klimatycznych.
§ lO. Dziedzina V, Pontyjska.
Płyty pontyjskie rozpościerają się na S od Polesia. Klimat kontynentalny południowy. Ruch roczny temperatury jest w tej dziedzinie następujący:
O |
h. |
I |
IV |
VII |
X |
Rok |
Arnpl* | ||
Horodenka |
. 48°40' |
25°30' |
290 |
5.40 |
8-0° |
191° |
7-6° |
7-3" |
24-5° |
Kiszyniew |
. 46°59' |
lO o co |
110 |
A2° |
9-7° |
220° |
10-2° |
9-2® |
26’2° |
Kijów . . |
. 50°27' |
30°30' |
180 |
64° |
7-3® |
19-8® |
7-1® |
05 do 0 |
26’2° |
Krzywy Róg 47054' |
33°20' |
44 |
54° |
97° |
23-2° |
9-7® |
9-1° |
28-3° | |
Charków . |
. 50° 4' |
36° 9' |
132 |
T9o |
7-5° |
20-9° |
7.4® |
6-7« |
28-8° 13* |