EUGENIUSZ ROMER: KLIMAT ZIEM POLSKICH 187
pełnie. Klimat pobrzeży krymskich należy w każdym razie do charakterystycznej odmiany śródziemnomorskiej; przemawiają za tern i inne znamiona.
§ 4. Zmiany temperatury od S ku N.
Rozmieszczenie temperatury wzdłuż co 5-go południka oświetli inne prawa rozmieszczenia temperatury.
Na wszystkich południkach, przecinających ziemie polskie, amplituda rocznej temperatury maleje ku północy. Nie jest to zgodne z ogólnemi prawami geograficznego rozmieszczenia temperatury. Ponieważ zarówno różnice natężenia insolacyi w ciągu roku, jakoteż różnice długości dnia, a więc różnice czasu trwania insolacyi rosną
Zmiana temperatury na 100 km ku N Zmiana
Południk |
Miejsca porównania |
I |
VII |
Rok |
amplitudy rocznej |
15° |
Pratra-Szczecin |
0-03° |
0-49° |
0-43° |
046 |
to o o |
Jaszo-Królewiec |
0-10° |
0-82° |
0-58° |
0-72 |
25° |
Bukareszt-Rewel |
0'05° |
0-37° |
0-33° |
0-32 |
30° |
Odessa-Petersburg |
0-31° |
0-37° |
042° |
005 |
35° |
Jałta-Wyżni Wołoczek |
0-90° |
0-42° |
0-65° |
0-48 |
wraz ze |
s wzrostem szerokości |
geograficznej, |
przeto |
prawo wzrostu |
rocznej amplitudy ku północy jest dla półkuli północnej zupełnie naturalne. Amplituda temperatury wynosi na całych równoleżnikach, przecinających ziemie polskie, następujące ilości (podług Spitalera):
Szer. geogr. N. 45° 50° 55° 60°
Amplituda: 231° 25-3° 26'6° 301°
Wzrost amplitudy ku północy wynosi co 100 km podług tych cyfr 0‘42°; w Polsce amplituda maleje ku północy o 0-32° co 100 km. Jednem słowem klimat w obszarze naszych ziem staje się nietylko ku zachodowi, ale też i ku północy coraz bardziej oceanicznym, nietylko ku wschodowi, ale też i ku południowi coraz hardziej kontynentalnym. Klimatyczna oś kontynentu europejskiego nie zgadza się z geograficzną, skierowaną ku NE; kontynentalizm klimatu wzrasta ku SE.