tpn 1 22489301

EUGENIUSZ HOMElt: KLIMAT ZIEM POLSKICH 181

istotną inwazyę ciepłego powietrza, popiera gruba szata śnieżna w zimie w zacisznych kotlinach górskich rozwój lokalnych zwyżek barometrycznych, którym towarzyszą pogodne niebo, w parze z tern promieniowanie, a skutkiem tego silne oziębienie powietrza. Zimne powietrze spływa jako cięższe w najniższe części kotlin górskich i powoduje pospolite, w górach na wielką skalę występujące zjawisko przewrotu temperatury ku górze w zimie. Anormalnie szybki spadek temperatury zimowej w parze stacyi Kraków -No wy targ dowodzi, że anomalię Nowegotargu powoduje spływ zimnego powietrza nietylko z Zakopanego, ale też i z wyższych jeszcze poziomów stoków tatrzańskich, czyli, co bardzo prawdopodobne: temperatura rośnie w zimie i w górę od Zakopanego. Przedmiotowość tej analizy popierają bardzo naocznie stosunki zachmurzenia (podług Satkegoj miesięcy zimowych (XII, I, II).

Średnie Ilość dni zupełnie

zachmurzenia pogodnych pochmurnych

Kraków 76 % 8 68

Poronin 61% 16 51

Wiosna powoduje zmianę stosunków. Szatę śnieżną słońce prędzej zżera, wiatr silniej zwiewa z równin północnego Podhala niż ze stoków tatrzańskich, ku którym jej trwałość gwałtownie wzrasta. Oto kilka cyfr podług obserwacyi zim 1896/97—1904/5:

Nowy larg Czarny Dunajec Poronin Zazadnia

(ad Murzasichle)

Ilość dni ze szatą śnieżną: 92 104 113 123

Nic dziwnego przeto, że z wiosną wcześniejszą w Nowymtargu spadek ku górze do Zakopanego jest bardzo silny. Stosunki lata i jesieni nie wymagają wyjaśnienia, a jedynie słaby spadek temperatury Kraków-Nowytarg na wiosnę i w lecie wskazuje na właściwe kotlinom wśródgórskim silne nagrzanie, niezakłócane przewiewnością powietrza w wiślanej dolinie Krakowa.

Omówiłem nieco szerzej te przykłady różnorodnych, ziroła wreszcie niewyczerpanych typów obniżania się temperatury z wysokością, dla wykazania, że te typy odpowiadają klimatycznym właściwościom ziem, że nie są zgoła następstwem błędu obserwacyjnego, któryby należało i można metodami matematycznemi wyeliminować.

Dalsze poszukiwania nad zmianami temperatury z wysokością, przekonały mię, że jeden z najważniejszych wpływów wywiera prócz rzeźby terenu ekspozycya danej okolicy. Tak okazało się przede-