tpn 1 22489901

378 GKOGKAFJA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

Szarańczaki (Orthoptera). Około 75 gat. (bez odmian) zamieszkuje ziemie Polski. Przeważna ich część jest wspólną całemu obszarowi. Do fauny górskiej wyłącznie można zaliczyć: Chelidura acan-tbopygia Gene., Stenobothrus viridulus L., Podisma alpina Koli., P. Schmidtii Fieb., Orphania denticauda Charp., Barbitistes constrictus Br., Isophya camptoxipha Fieb., Thamnotrizon Friwaldszkyi. Okolicom czarnomorskim właściwe są: Stauronotus brevicollis Ever, Aphlebia maculata Schreb. var., Pachytylus nigrofasciatus de G., P. migratorius L., cinerascens F., Caloptenus italicus L., Poecilomon Fussi Br., Pha-neroptera falcata Scop., Locusta caudata Chp., Gampsochis glabra Hbst., Platychis grisea. Nadto przypadkowo kilkakrotnie zawleczony gatunek Acridium aegyptium.

Szczeciogonki (Apterygogenea) badane były dotąd tylko w Karpatach i na Podkarpaciu (70 gat i odmian), oraz w okolicach Kijowa (84 gat. i odmian). W Karpatach najliczniej reprezentowane są gatunki podrodziny Collembola, należące przeważnie do rodzajów: Achorutes, Isotoma, Orchesella, Entomobrya, Lepidocyrtus, Sminthu-rus. Największym gatunkiem jest opisany przez prof. Wagę z Bielan pod Warszawą i zresztą pospolity na całem Podkarpaciu i w Karpatach Achorutes Bielanensis (Tetrodontophora gigas Reut.). Po raz pierwszy zostały opisane z Galicyi następujące gatunki i odmiany: Xenylla Schillei Bórner, Achorutes purpurascens var. galiciana Bór-ner, Lepidocyrtus zygophorus Schille, Cyphoderus albinos Nic. subsp. Borneri Schille, Lepidocyrtus curvicollis Bauer var. cyaneipes Schille. Druga podrodzina, tj. Thysanura, liczy zaledwie 3 gatunki: Campodea staphylinus West., Machilis polypoda L., Thermobia domestica Pack. Z okolic Kijowa opisano jako nowe: Mesira sąuamornata Szcz., Iso-toma Semenkewitschii Szcz., I. rhopalota Szcz., Orchesella multifas-ciata Szcz. Nadto podane zostały: Sminthurus minimus Schótt. przedtem znany tylko z Kamerunu i Tullbergia antarctica Lubb. z Ker-gulen.

Wije (Myriopoda). W Polsce badane były dotąd głównie w Prusach (36 gat.), na Śląsku (68 g.) i w Galicyi (67 gat). Pośród form bałtyckich spotykamy np. Lithobius lapidicicola Mein., L. borealis Mein., Geophilus ferrugineus, Polyxenus lagurus, Julus londinensis Leach. Z form górskich można wymienić: Henicops fulvicornis Mei-nert, Geophilus proximus C. Koch, G. acuminatus Leach., Atractosoma carpathicum Latzel, Polydesmus tatranus Latzel., Glomeris carpathica Latzel., Gl. sexasticha var. Mniszechii Now. Z form czarnomorskich spotykamy: Lithobius glabratus C. Koch., Polidesmus rangifer Latzel (Cz. Hora), P. polomcus Latzel. Wreszcie koło limanów spotykamy Scolopendra cingulata Latr.