tpn 1 22486101

440 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZJEM POI.SKICH

który po tę linię zaszedł i tę krawędź wyrzeźbił (Łomnicki); jeszcze inni dowodzą, iź jest ona utworem tektonicznym, źe powstała przez zagięcie (flexura) brzegu płaskowyżu (Teisseyre).

Dzielą zresztą geograficznie cały północny brzeg płaskowyżu na trzy części, mianowicie na zachodnie Gołogóry, od Lwowa po Złoczów — na środkowe Woroniaki, od Złoczowa po przełom rzeki Ikwy— i na wschodni grzbiet Krzemieniecki, od Ikwy po Horyń. Dalej na wschodzie zanika ta krawędź zupełnie, rzeki tamtej połaci płyną w górnym swym biegu w kierunku równoleżnikowym, ku wschodowi, a dział Podolski obniża się tam ku nizinom poleskim stopniowo i przechodzi w nie prawie niespostrzeżenie. Ze względu na kierunek rzek, wypadałoby rózróżnić na całym dziale Podlaskim trzy części, mianowicie Podole zachodnie, obejmujące lew^re dorzecze Dniestim do ujścia Seretu, Podole wschodnie, obejmujące część płyty odwodnioną nietylko do Dniestru, ale też do Bohu i Prypeci, aż po rzeki Jaorlik i Kodemę, i Pomorze Podolskie. Podole zachodnie wzniosło się najwyżej na swej północnej granicy, w Gołogórach i Woroniakach (do 477 m.); wszystkie jego wody płyną ku południowi, a uchodzą do Dniestru. Rozróżniamy w tej części dwie połacie, mianowicie zachodnią, t. zw. Opole, sięgającą po rzekę Koropiec, i wschodnią, czyli właściwe Podole Z 20 rzek Opola pow staje 11 u jego północnej granicy, na Gołogórskim grzbiecie, 9 innych w pośrodku działu. Płyną one wszystkie płytkiemi, szerokiemi i rozwartemi dolinami, których dno ulega częstemu za-bagnieniu i bywa często zajęte przez podmokłe łąki; ale takie same łąki zajmują tu często i zbocza wzgórz, rozdzielających sąsiadujące ze sobą doliny. Opole odznacza się przewagą wypukłych form gleby, jego najwyższe wzniesienia przybrały postać płaskich hełmów, a na grzbiecie Gołogórskim nieco śmielej zarysowanych kopuł.

Przejście do prawdziwego Podola zaznacza rzeka Koropiec, której dolina przybrała już postać wyraźnego jaru. Wszystkie inne rzeki właściwego Podola (Strypa, Baryczka, Dżuryn, Dupa i Seret z Gnie-zną) posiadają także jary, ale nie w całej długości. W górnym swym biegu płyną one dolinami rozwartemi, po części zabagnionemi, obfi-tującemi w staw y i łąki, a okolica u ich źródeł odpowiada pod względem swej powierzchowności raczej Opolu. Dopiero mniej więeej w połowńe sw^fej długości spuszczają się te rzeki w swe wąskie, silnie pogłębione, często pięknemi skałami ozdobione (Monastyrek, Lesie-czniki, Holihrady) jary, którymi dobiegają do samego Dniestru. Równocześnie podnosi się wierzchowina Podola (do 400 m.), ulegając rozpłaszczeniu i wyrównaniu, wskutek czego szersze działy ulegają pośrodku zabagnieniu. Najsilniejszem jest zabagnienie płaszczyzny,