tpn 1 22480901

488 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

Magierowski L : »Wzrost ludności w powiecie sanockim# (»Mat. antr. arch. i etnogr.«, t. IV, 1900).

I. Kopernicki: »Charakterystyka fizyczna górali ruskich« (iZb. wiad. do Antr. Kraj.t, t. XIII, 1889).

Bobk <I>.: „AHTponoMe'rpii4Hi flOCJiiflH yicpaiHCBKoro Hacejiotnia rajmamra, Eyico-bhhh ii yrofiiunmi^u („Marepiajiu ąo yKpainctKO-pycŁKoi eTHOAtorii", t. X, 1908).

§ 4. Wartość imiteryałów. Roczniki statystyczno-wojskowe au-stryackie zawarty materyał bardzo obfity co do wzrostu, obejmujący parę dziesiątków lat. Ale ponieważ chodzi tam o charakterystykę tego przedewszystkiem nielicznego odłamu młodzieży, który czyni zadość wymaganiom czynnej służby wojskowej, istnieją więc roczniki, które pomijają zupełnie niezdatnych do wojska. Nadto ukształtowanie zarówno korpusów, jak i komend uzupełniających, ulegały w tym okresie zmianom, a przeto liczby, pochodzące z jednych lat, nie dają się porównywać z liczbami, dotyczącemi innych lat. To znowu rubryki, według których ułożono materyał, są w różnych latach zbudowane odmiennie: w r 1874 i wcześniej dzielono popisowych, mających więcej nad 1554 mm., wzrostu, na trzy rubryki (1554— 1606 mm., 1607—1712 mm. i powyżej 1712 mm.), natomiast w r. 1875 zaczęto dzielić na dziewięć, które w żaden sposób nie dają się utożsamić z poprzedniemi; dla lat 1880—1882 istnieje przerwa, tj. nie ma liczb, dotyczących wzrostu w poszczególnych komendach uzupełniających Galicyi, w r. 1883 ukazują się zgoła nowe rubryki, acz nieco pokrewne z rubrykami z lat 1875—1879. Są to okoliczności, utrudniające niezmiernie korzystanie z materyałów statystyczno-wojskowych. Udało się jednak odszukać 13 lat, pozwalających na traktowanie względnie jednolite. Są to lata 1873—1879, 1883—1888. Ale jest to jednolitość względna, jak świadczy wyłuszczone tylko co ukształtowanie rubryk. Z tego powodu musieliśmy wyrzec się wyprowadzania pospolitej średniej wzrostu, a zajęliśmy się odszukaniem, drogą interpolacyi, tak zwanego punktu topologicznego ¹ (tj. tej wielkości dla wzrostu, na którą według teoryi prawdopodobieństwa przy-

1

Przy obliczaniu tego punktu posługiwaliśmy stę wzorem najprostszym, ale także dającym prawdopodobieństwo najmniejsze (inne wzory wymagają niezmiernie zawiklanych i mozolnych rachunków), a mianowicie

Wzrost = — pi    Ą- p_{x + l} ^M~“ l

Px ¹    Ul

gdzie p — notowane w milimetrach rubryki wzrostu, M połowa liczby wszystkich pomiarów, P* liczba pomiarów, przypadająca na rubrykę (wzrostu) X, Bx — Pi-\-P,-j- Pj,, X zaś wskaźnik rubryki, wewnątrz które) przypada połowa liczby wszystkich pomiarów.