tpn 1 22485901

638 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

1620 mm. tworzą 21'2°/₀ wśród długogłowców, wśród całej ludności zaś około 10% (czarne włosy 0°/₀, piwne oczy około 28%); w Mławskiem osoby, poniżej 1600 mm. wzrostu, stanowią wśród ogółu długogłowców 263% (W. S = 1540, jasnoocy wszyscy), powyżej 1675 mm. zaś 31^-5°/₀ |W. S. ■    1706, piwne oczy 20%). A zatem niski długo-

głowy blondyn tworzy na Mazowszu dość liczny odłam ludności. Nastręcza się pytanie, w jakim pozostaje stosunku do takiego samego typu, dostrzeżonego u Estów i w powiecie jezioroskim, oraz do owego typu niezmiernie długogłowego i mskorosłego, który usunęliśmy z rubryk tablicy tylko co rozpatrzonej, a nadewszystko do blondyna długogłowego a wysokorosłego? Mamy wrażenie, iż częściowo jest to może tak zwany homo europaeus (wysokorosły długogłowy blondyn), którego wzrost obniżył się wskutek warunków bytu; ale częściowo, w osobnikach o bardzo niskim wskaźniku głównym, mamy do czynienia raczej z typem samodzielnym, którego obecność zdziwiła nas w pierwszej chwili, gdyż dotychczas nigdzie go nie uwzględniono w badaniach antropologicznych. A jednak obecność jego jest rzeczą niewątpliwą, co więcej tworzy on, i to bodaj w pojezierzu bałty-ckiem, składnik niezaprzeczony ludności Natomiast blondyn długogłowy trzyma się dość obficie gubernii warszawskiej, jakgdyby unikając Kutnowskiego (a może i Kujaw), oraz dociera do Płońskiego i prawdopodobnie do przyległego obszaru wysokorosłego, tj. jakgdyby trzymał się brzegów Wisły.

II) Grupy, otrzymane w zakresie każdej barwy według ogniskowania się wskaźników głównych, są względnie liczne. Niektóre z nich wykazują liczby bardzo jednakowe. Są to: (patrz str. 639).

Jednostajność liczb we wszystkich tych szeregach świadczy o przeważającej roli tego samego składnika, obok którego u szatynów i u długogłowców ciemnych (włosy szatyn; oczy ciemne; oczy siwe lub mieszane, włosy brunatne) ukazują się inne podrzędne, obniżające głównie wskaźnik nosa Różnice dostrzegane w wielkości siągu są natury mniej doniosłpj wobee tego, że siąg w znacznym stopniu zależy od ćwiczeń fizycznych. Tym składnikiem zasadniczym jest blondyn długogłowy, mający ognisko dla szerokości czoła w obrębie 105 — 108 mm.: szerokość twarzy 142 mm., długość 139 mm. (Wtw = 98'2). Ale wyodrębnienie jego, jakoteź typów, ześrodkowujących się około innych ognisk dla szerokości czoła, jest niemożliwe wobec małej liczby osobników, przypadających na obliczane kategorye, oraz plątania się samych ognisk.

Natomiast pozostałe grupy, mające ognisko dla Wg poniżej 80, są dalekie od jednolitości: (patrz str. 640).^