WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH633 I

617

2) Szczep południowo słowiański z podziałami na Serbów, Chorwatów, Słoweńców alboKorutan i 3) Szczep bulgarski.

Słowianie nadbałtyccy wyginęli do szczętu. Wszakże we wsiach pomorskich słyszeć jeszcze można gdzie niegdzie mowę dawną słowiańską, szczepów drewlańskiego i bodrickiego, bardzo zbliżoną do mowy polskiej i czeskiej ^x), a do początku 18 wieku mianowicie w lim-burskićj ziemi.

Język dawnych Słowian, jak i u wszystkich pierwotnych narodów, odpowiadał ich umysłowości. Że w czasach pierwotnych język musiał być wspólny wszystkim szczepom słowiańskim, to, jak już mówiliśmy, nie może ulegać wątpliwości. Zaledwo w YII wieku dzielić się zaczął podług szczepów na pewne narzecza, które jednak niebar-dzo musiały się różnić między sobą, skoro wiemy, że nawet w X wieku apostołowie słowiańscy opowiadali słowo Boże w rozmaitych stronach ziem złowiańskich i byli przez nich rozumiani.

Nie mamy żadnego zabytku piśmiennego z czasów pierwotnych. Ale ocalało nie mało pieśni i legend, chociaż przekazanych już w wiekach późniejszych (wX, XI i następnych), wyraźnie jednak cechę epok pogańskich przypominających. Te tedy zabytki, jak również pomniki z wieku Xlub niewiele późniejszych, zaraz po wprowadzeniu rełigii ehrześciańskiej powstałych ²), dają możność poznania dawnej mowy słowiańskiej. Jak wszystkie prastare języki, tak i słowiański, im jest dawniejszy, tym większą ma przewagę formy nad treścią. Wyrazy krótkie, po większej części z samych spółgłosek złożone, w dźwięku naśladują przyrodę. Z czasem, kiedy myśl i pojęcia na większą skalę rozwijać się zaczęły i język kształcić się zaczyna. Widzimy już co

Pi Oto niektóre wyrazy dawnej mowy nadbałtyckich Słowian: sjanta— święty, dumb — dąb, ręka —runka, wunzal—węzeł, z aj a n c—zając, młaka—mleko, j o m o—jama, w ort a—wrota, rej bo —ryba, ko rwo—krowa, r i-zan-rożen, że na—żona, wakni— okno, niz —nóż, wicor —wieczór, worna— wrona i t. d. Pomniki limburskich Słowian opisane w ćzasopisie maticy serbskie 1863 — 4 i w gramatyce Sckleichera.

²) W narzeczu cerkiewno-s-łowiańskiem: Tłumaczenie bogosłowa,, czyli zasad wiary z Jana Damascena, przez Jana, ekzarehę bułgarskiego, w X w. żyjącego. Pandekta czyli objaśnienia biblii, tłumaczenie z greckiego, przez bułgarskiego mnicha Aniyocha, w rękopiśmie z XI w. Ewangelie w 1056 pisane dla nowogrodzkiego posadnika Ostromira. Pacierze i część liturgii, pisane przez Abrahama, biskupa Korutańskiego między 957 a 994, w dyecezyi frizingeńskiej znalezione i kilka innych późniejszych, w narzeczach serbskiem, korutańskiem, czeskiem, ruskiem i bułgarskiem.

http://rcin.org.pl