WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH373 I

i 18^f długości a 2*' szerokości, opatrzone w maszt, na 68^ł wysoki i bogato rzeźbami ozdobione. Do - tej pracy używali jedynie nie przewierconych kamiennych siekier, zębów szczura do rzeźb wytworniejszych, pewnego gatunku koralu i skóry ryby kolczastej zamiast pił, oraz pumeksu do nadania politury.

Narzędzia- Papuanów należą w ogóle do okresu narzędzi kamiennych nieprzewierconych ¹}. Broń ich etanowi łuk, strzała, dzida i z twardego drzewa kształtnie wyrzeźbiona bojowa maczuga, czyli buzdygan. Ma on około 4 stóp długości, trzon wazko wałeczkowaty a koniec szeroki o trzech granach, pokryty rozmaitemu wyrzynaniami lub nabijany kamieniami Grot strzały i dzidy tworzy albo zaostrzona kość z kazuara albo też hartowane drzewo i posiada zawsze was haczykowaty. Łuk ma 7 do 8 stóp długości i zrobiony jest z drzewa nadzwyczaj łykowatego i wytrwałego. Łóż i topor można także między nimi znaleść, oba z krzemieni, przy ciosany eh w ostrze i koniec i podobne do znajdowanych u nas z okresu narzędzi kamiennych. Jednakże na zachód od Nowej Gwinei rozprzestrzeniła się już znajomość rud żelaznych i sposobów wytapiania z nich żelaza. Ponieważ w takim razie używany bywa maiaiski miech wraz z rurami jego i pompą ³), więc me podobna się w tej mierze pomylić, że ów postęp pochodzi od zachodu. Łuk i strzały, jako broń myśliwska, używane są tylko w Nowej Gwinei i na wyspach bezpośrednio do niej przyległych. .Już kapitan Cook dostrzegł na południowmu wybrzeżu Nowej Gwinei z daleka w ręku krajowców rurę, którą jakby celując do twarzy przykładali a z której otworu nagle obłoczek się pokazywał. Gdyby w takim razie ktoś był puknięcie nsł\ szał, toby Papuanom przypisano z pewnością posiadanie broni palnej. Tymczasem według wyjaśnienia Salomona Mu e 11 era, oni wy dmuch: wuj ą z tej rurki jedynie mielutki pyłek, którego kierunek stanowi sygnał, widziany z wielkiej nawet odległości ³).

Papuanie żyją z plonu rolnictwa i pielęgnowania drzew owocowych. Drzewo chlebodaine znajduje się na zienr Papuańskiej jedynie w odmianie bezuasiennej, a zatem iako roślina czysto od uprawy za-

*) J. G. Wood. Narural łnstory of man. London 1870. T, II. ser. 325.

²) _< O. F i n s c h. Ne.i Gninea, .str. 113.

³) Xatuurlike Geschiedeme der nederlandsche overzesołie bezittingen, Land en Yoikenkunde. Leiden 1839 — 44, str. 55.

http://rcin.org.pl