WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH076 I

wypadek mierzenia odsetkami średnicy długości, i przybiera nazwę wskaźnika wysokości. Bardzo pouczające uporządkowanie tych wyników przez Welckera¹) wykazuje, że w przecięciu wysokość iośnie w odwrotnym stosunku do szerokości, że wązkie czaszki są. w ogóle wysokie, a szerokie płaskie, że innemi słowy u wązkogło-wych wskaźnik wysokości przewyższa wskaźnika szerokości, u szero-kogłowych zaś go nie dosięga, tak ze mniejsza szerokość wyrównywa się zwiększeniem wysokości czaszki. To zachowanie się nie jest jednak ani ścisłóm ani jednostajnym, lubo chwiejność wskaźnika wysokości jest mniejsza aniżeli szerokości. Porusza się ona pomiędzy 70,₂a 82,₄, albowiem wskaŁnik wysokości 86,₆ u starożytnych Peruwiań-czyków jest pode rżanym o sztuczne pochodzenie Prócz tego znane nam są ludy, posiadające w stosunku do swego wskaźnika szerokości zbyt małą wysokość, jak np. Hotentoci, którzy, jako wązkogłowi (69,₂), posiadają wskaźnik wysokości, wynoszący zaledwie 70,₂, gdy tymczasem tenże, by o 3 podziałki przynajmniej większym być powinien. Natomiast mieszkańcy wyspy Madura łączą jedną z największych szerokości czaszki (82,₅) z największym wskaźnikiem wysokość: 82,4, chociaż tenże by właściwe 75 przewyższać nie powinien. Podobne przypadki dostarczają właśnie dla opisu ludów najwyśmienitszych nazw, tak że np. Hotentotów możnaby nazwać płasko-wązko głowemi (platystenocephałi) a Malajczykó.w z wyspy Madura wysoko-szeroko-głowerni (Hypsibrachycepkali). Wskaźnik szerokości zastępuje nam do pewnego stopnia kształt czaszki przy poglądzie na nią z góry, gdy oko pionowo na środek osi długiej pada (norma yerticalis). Wskaźnik wysokości zaś zastępuje wygląd czaszki z tyłu (norma occipita-lis). Wprawdzie przy jednakowych wskaźnikach może ogólny zarys czaszki być to okrągły to kąciasty, a największa szerokość to w środku czaszki to z tyłu jej się znajdywać. Porównanie wymiarów pomiędzy sobą stanowi jednak dotąd jedyne postępowanie, którern nauka rozporządza, gdy tymczasem oznaczenie typu ze rzutu oka doprowa.-dziłoby tylko do artystyczne' dowolności.

2. Mózg ludzki.

Rozłożywszy przed sobą rozciętą trupią głowę, musimy wyznać, że to co się wtedy naszemu oku przedstawia jest łupiną niejako wy-

^f) CtraniologisŁlie Mittlieilung n, str. 154.

http://rcin.org.pl