WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH459 I

443

w nich jakiekolwiek zasługi około podniesienia kultury naszego rodu, chociaż nie iest niemożliwem, że Chińczycy nie jedno od Tunguzów przejęli, co się obecnie ich duchowi twórczemu przypisuje.

Drugim szczepem północnych Azyjatow są Mongołowie. Czasami zowią ich Tatarami, czyli Tarta r a m i według wyrażenia ś. Ludwika. Nazwa ta powinna z Etnologii być wykres¹ ona, gdyż często bywała nadużywana i stała się tak wieloznaczną, że dopiero z okoliczności towarzyszących możemy rozpoznać, czy pod wyrazem t a t ar z y mamy rozumieć pokolenia tureckie lab też mongolskie. Również i nazwa Mongoł była przez długi czas w nauce o ludach chwiejną, posiadamy bowiem spis czerni, które pierwotnie i które później przez nadużycie Mongołami były zwane ⁱ). Dzieje nadały tę nazwę owym tłumom, które pod dowództwem Dżengis Chana i jego następców na zachód wtargnęły, z których jednak większa część po turecku mówiła. Dzisiejsza Etnologia zalicza do właściwych Mongołów tylko następne cztery gałęzie: Wschodnie Mon goły, Kałmuki, Burjety i Hazarowie czyli Aimaki. — Pierwsi są to właśnie ci, których Chińczycy pierwotnie z szyderstwa Tata nazwali, a później, w 8 stuleciu Mungku, zkąd Mongoły ²). Ord zamieszkują wschodnią połowę wyżyny Gobi i dzielą się na dwie hordy, południowców⁷Szara i północnych Kalka. Jako ludy, nie należące do dziejów ludzkości, niczem też na nie nie wypłynęły. Druga gałęż, Kałmuki ³), przyjęła nazwę Oelety, samotni, czyli Durban oirad, czterech połączonych. Nazwy tych czterech hord są następne: Dszungar, Tur-gut. Choszod i Turbet. Kałmuki założyli w r. 1671 państwo, które naw^ret poł wieku nie przetrw⁷ało, tylko Chinom uległo. Będąc narodem koczowniczym odbywali sw^re wędrówk aż do ostatnich czasów. Do Rosyi europejskiej weszli dopiero w r. 1616 i z tamtąd pociągnęli wśród niesłychanych niebezpieczeństw⁷ i przeciwności w r. 1771 z powrotem do Chin. Kilka hord zatrzymało się na południowym brzegu Gobi ²).

^:J F. E r d m a n n. Temudschin der Unersehiitterliche. Leipzig 1862, str. 168.

²) Castr en. Yorlesungen, str. 37.

³) Nazwę tę wyprowadzają to z wyrazu tureckiego Kkalimak, pozostały to od mongolskiego Gholaimak, czerń ogniowa, to uakoniec od kalmuk, ludzie ogniow’. Lj adoff w Journ, of the Anthrop. Instit. T. I, str. 401.

• ⁴) Po upadku rodu panującego Yuen, udała się horda Kałmuków, zmieszanych % Dżungarami, Turgulam. i Choszodami do K O k o u o o r. H o w o r t h w Journ. of the Anthrop. Instit. T. I, str. 232.

http://rcin.org.pl