WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH038 I

żonę plemiona poci względem swych duchowych przymiotów w taki zadziwiający sposób do siebie wzajem są podobne, że przynajmniej co do władz umysłowych jedność i równość rodu ludzkiego jako gatunku nie może być wątpliwą. Będziemy też i późniój jeszcze mieli sposobność o tem wspomnieć, że mowa na migi i znaki mimiczne europejskich głuchoniemych zupełnie są zgodne z podobnemi środkami porozumienia się północno amerykańskich czerwonoskórych. Wszystkie ludy z małerni wyjątkami doszli do pojedynczego lub podwójnego dziesiętnego rachunku gdyż wszystkie brały w pomoc palce przy liczeniu. Malowanie skóry i tatuowanie powtarza się we wszystkich częściach ziemi. Wybijanie sobie zębów siecznych nie jest li zwyczajem u Murzynów, lecz zdarza się i w Australii.^ł Opiłowanie zaś' ich ua spiczasto jest w użyciu nie tylko w Brazylii ⁷) lecz i w zachodniej Afryce u ludów Otando, Apono, Iszogo i Aszango ²). Wszak już Hippokrat, czyli kto tam jest autorem pisma o po wnętrzu, wodzie i miejscowości, opowiada, że ludność stepów^r południowej Kusi główki wolno urodzonych dzieci pomiędzy dw^Toma deskami ściska, aby się stały wyższe, a ten sam zwyczaj spotykamy u ludu Ko niw os nad rzeką Uyakali w południowej Ameryce⁴); Ch. Bell i Berthold Se eman zastali go u ludu Smu⁵) w Moskwo cy i, a na północnym kontynencie trzyma się go w Kolumbii angielskiej mianowicie pokolenie C z y n u k ó w, i w ogóle wszystkie płaskogłowe dzikie ludy, dozwalające ściskania głowy tylko u dzieci ludzi wolnych ⁶). Względy sanitarne skłoniły wiele ludów do zaprowadzenia u siebie obrzezania. H er o d o t ⁷) uważa Egypcyjan i Etiopejczyków za wynalazców tego środka zapobiegawczego, od których go IM ni cyjanie i Syrijczycy dopiero przejęli. Przy zdobyciu Ameryki znaleźli Hiszpanie zwyczaj obrzezania u wielu ludów^T Amerki środkowej ⁸), a nad brzegami rzeki Amazonek rzesze Tekuna i Manaos hołdują jeszcze dotąd temu zwy-

^x) v. Martius Ethnographie I, str. 536,

²) Dn Ghaillu, Eąuatorial Africa str. 74 i Ashaugo Land str. 431.

³, i.ozd 80.

⁴) Grandidier, Peron et Bolirie, str. 129.

⁵J Journal R. Geogr. Soc. XXXII str. 256 i Seemann Kicaragua, Panama and Mosąuitia. London 1896, str. 308.

⁶) Paul K a u e. Indians of Norćli America, str. 181.

⁷) II, 104

⁸) H e r r e r a, Historia gener. Dec. IV. Lib. 9. Cap. 7.

http://rcin.org.pl