WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH180 I

164

nie posiada, to będziemy teraz mieli jasne pojęcie o jego sposobie przyrządzania sobie pokarmu

Do wynalezienia naczyń glinianych mugli ludz.it; w dalekićj piz,c-szłości rozmaitemi dojść drogami, i. Sir John Lubbock zwraca bowiem uwagę na to, że kapitan Cook znalazł u Aleutów na Unalasz-ka kamienie, otoczone brzegiem z gliny, chociażby to można wziąść i za naśladowanie naczyń europejskich, z któremi owi wyspiarze już wtedy przez żeglarzy rosyjskich byli obeznani. I ów zwyczaj Austral-czyków z nad dolnego Murrayu, kopać w ziemi jamy i gliną ich ściany oblepiać, mógł był głowę bystrzejszą naprowadzić na myśl przyrządzania naczyń glinianych. Drogę tego wynalazku wyjaśnia nam jednak lepićj sprawozdanie francuzkiego żeglarza G o n n e v i 11 e, który w r. 1564 na brzegach południowego Atlantyku, prawdopodobnie w Brazylii^T) wylądował i u tamtejszych mieszkańców, w których H. d ’ A v e z a c brazylijskich C a r i j ó upatruje, drewniane naczynia, oblepione warstwą gliny dla zabezpieczenia • ich od ognia, widział i opisał²). Jeżeli ta gliniana łuska przypadkiem od drewnianego naczynia odstała, to gliniane naczynie było gotowe. Przy zbadaniu starożytnego garncarskiego warsztatu czerwonoskóryćh nad rzeką Ka-hokia, wpadającą poniżej St. Louis do Mississipi, odkrył K a r o 1 R a u na pół ukończone naczynia, t. j. kosze z sitowia lub łoziny, wy lepione wewnętrznie gliną. Gdy naczynie wypalono, to ogień zniszczył zewnętrzną formę i pozostało tylko gliniane wnętrze. W południowych zaś stanach półnoeno-amerykańskich dostrzeżono na naczyniach jeszcze niedokończonych, że nie plecionka lecz łupina z dyni była wewnętrznie gliną wylepiona ³). Garncarstwo zostało tedy w Ameryce samodzielnie wynalezione, podobnie jak i w świecie starym w nieznanym nam dotąd kulturowym ognisku. Ztąd rozprzestrzeniło się ono aż do najdalszych północno-wschodnich kresów Azyi, chociaż nie da-lój jak do cieśniny Berynga, oraz na całą Afrykę, za wyjątkiem obszaru przez Buszmanów zajętego. Że i Europejczycy w odległćj przeszłości pierwotnie plecione kosze gliną wylepiali, można poznać po ozdobach naczyń z okresu kamiennego, składających się jedynie z rzędu odcisków paznogciem, które niby ślady plecionki koszykowćj zastąpić miały ⁴). Gdy bowiem jakiś śmiałek gliniane naczynia z wolnej rękirobić

D Pierre Margry, Les navigationsfraneaises. Paris 1867, str. 167.

²) d’Avezac. Yoyage du capitaine de Gonneville. Paris 1869, str. 97.

³) CarlEauw Arch. f. Anthropologie T. III, str. 211.

⁴) J. Kle mm, Allg. Kulturgeschichte, Leipzig 1843. T. I, str. 188.

http://rcin.org.pl