WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH584 I

568

tnikowa posiada nadto z jadalnych korzeni mandiokę, w chłodniejszej zaś strefie ziemniaki, a na najwyższych górskich płaszczyznach jako rodzaj zboża proso ąuinoa. W Afryce są natomiast,,korzenie chlebowe’’ (gatunek?), o których Barth donosi, że w niektórych okolicach Krainy Adamami za codzienne pożywienie służą, oraz migdały ziemne. Lecz i pod względem ostatnich (arachis hypogaea) nie mamy. niestety! żadnej pewności, czy ich uprawa powstała w samei Afryce. Co do drzew odżywno-owocowych równoważą się obie części Świata, a może nawet Ameryka ma pierwszeństwo. Palma dum i oliwna, jako też drzewo masło we (bassia Parka) stanowią jednak własność Afryki, Chociażby wreszcie Murzyni żadnego ze swych rodzajów zboża nie uszlachetnili, to z największą natomiast gotowością przyswajali sobie wszystkie dary kultury, które im obce ludy dostarczały. Zkądkolwieir pierwsze nasienie dostah, czy z Egiptu lub Abissynii, dość że szybko na całym obszarze ziemi się rozprzestrzeniło, tak samo, jak obecnie kukurudza, manioka *), pszenica, jęczmień, trzcina cukrowa i t. d._rktóre już głęboko w kraju są uprawiane. Nawet tam, gdzie dotąd noga Europejczyka nigdy nie postała, nad rzeką Zambezi, dostrzegł Chapmann ²), iż krajowcy na dziczkach szlachetny owoc szczepili.

Chowu bydła istniały w świecie nowym tylko nędzne szczątki, gdy tymczasem w całej Afryce kozy, owce i bydło rogate znajdujemy-One tam z pewnością nie zostały pierwotnie przyswojone, lecz Murzyni przyjęli je zkądinąd już jako zwierzęta domowe, tak że i w tym przypadku połączenie Afryki bezpośrednie ze starym światem swój skutek pomyślny na nią wywarło. Niesłusznie zaś zrobiono Afrykań-czykom zarzut z tego, że nie przyswoili sobie słonia, tak jak to uczynili Indowie, gdyż słoń afrykański stanowi odrębny gatunek, i nie da się prawdopodobnie tak łatwo owładnąć i ułaskawić jak azyja-tycki ³).

Sposób żywienia się w Sudanie i południowej Afryce zgadza się prawie całkiem z przyrodzonemu warunkami tego kraju. Sudan, na

^T) Nawet u Murzynów Bongo, na zachód od białego Nilu, widział Schwein.. furth (Globus 1872. T. XXII, str. 76) pola kukurudzy a u ludu Monbuttu nad Ueie uprawę rośliny Jatropha Manihot. (Zeitschrift f. Bthnologie. 1873. Zeszyt 1) str. 5). '

²) Travels into the interior of South-Africa. T, II, str. 202.

³) Livingstone chciał z monety rzymskiej wyprowadzić ten wniosek, że niegdyś afrykański słoń był przvswojonv; czy jednak znamiona afrykańskiej odmiany słonia wyrannie rozpoznać można, jest mocno wątpliw-em.

http://rcin.org.pl