WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH073 I

80_5l, u Rusinów 80,₄, u Słowaków 81,₀, u Kroatów 82,₀, a u Czechów 82_n. Ci ostatni posiadają zatem ze Słowian najszersze czaszki. Otóż takie zmieszanie ze Słowianami wyjaśniłoby nam wprawdzie sze-rokogłowość w Turyngii ale nie w południowo zachodnich Niemczech, a przedewszystkiem nie u niemieckich Szwajcarów, u których wskaźnik na Sl,^ się podnosi *). Prócz tego musieliby Niemcy austryjac-cy, żyjący śród Słowian, okazać się bardziej szerokogłcwemi niż w innych stronach. A jednak średni wskaźnik tychże wynosi 78,₇, a au-stryjackich Niemców 78,₈, ²) tak że różnica obu leży jeszcze w granicach możliwej pomyłki. Przychodzimy zatem do tego wniosku, że średnia czaszki teutońskiej jest bardzo zmienna i że w Niemczecu od północy ku połuduiowi, mianowicie zaś ku południozachodowi, znacznie ku szerokogłowości się przechyla.

Jeżeli w kraniołogii dalszy postęp osięgnąć pragniemy, to wypadnie przedewszystkiem wskaźniki europejskich ludów za pomocą wielkich liczb ustanowić. Co do Włoch zawdzięczamy podobną pracę p.Luigi Oalori z Bolonii. On nazywa czaszki ze wskaźnikiem szerokości od 74 — 80 prostogłowemi (orthocephalae), które my jednak średniogłowemi (mesocephałae) nazywać będziemy, przedstawiające wyższe wskaźniki szerokogłowemi, a niższe od 74wązkogło-wemi. Z wyłączer.em kobiecych czaszek zbadał on do 2-±42 włoskich czaszek i znalazł między nimi 1665 szerokogłowych z średnim wskaźnikiem 84. Reszta w ilości 777 posiadała średni wskaźnik 7 7. Podobnie jak w Niemczech tak i we Włoszech mięszają się miejscowo szerokie i ważkie czaszki z sobą. Ze 100 bołońskich czaszek obojej płci było 79 szerokogłowych, 16 średniogłowych a tylko 5 wązkogło-wych. Z 852 czaszek z Emilii należało 733 do szeroko, 100 do średnio a 9 do wązkogłowych. Podobnież i z 254 czaszek z Wenecy-jańskiego, Lombardyi i włoskiego Tyrolu było 230 szeroko, 23 średnio a 1 tylko wązkogłowa. Na wybrzeżach Adryjatyku na południe od Bolonii padło z 377 czaszek 265 na szeroko, 105 na średnio a 7 na wązkogłowe. Po drugićj stronie gór apenińskich było natomiast na 213 toskańskich czaszek tylko 134 szeroko, a 59 średnio i 20 wąz-

^l) W e i s s b a c h obliczył wskaźnik szerokości austr. Niemców na 81._t a Czechów na 83,₆. Ponieważ czaszkę mierzy w miejscu, gdzie jest najszersza, więc różnica od We lek era wyjaśnia się dostatecznie. Arcliiv. f. Anthropol. T. II. str. 293.

'^J) His nadaje nawet alemańsko szwajcarskiej czaszce (typ dysentijskij wskaźnik szerokości 86^, a wysokości 81.₈. (His u Kutimeyer. Crania helvetica 1864, str. 11).

http://rcin.org.pl