621
Każdy jćj żołnierz miał tarczę i miecz ogromny. Wisna leciała naprzód z chorągwią, w ręku, za nią zaś każdy żołnierz z piersią obnażoną, zarzucał tarcaę na plecy i z mieczem w ręku z wściekłością rzucał się na wroga. Wojna połączona z rabunkiem wzbogacała Słowian. Odwagą i męztwem słynęli Słowianie już od XI wieku i byli postrachem sąsiadów. Były wypadki częste, że Słowianie nadbałtyccy brańców wojennych na ofiarę swym bogom zabijali. W wieku Słów iam'e podbili Mezyą i dalej aż do Macedonii i Peloponezu wtargnęli. Słowianin O n o g o s t, syn Uniesława, władał Tracyą. W VI stuleciu na tronie bizantyjskim widzimySłowianinaJustyniana,Upra-wdę, syna Istoka. Głośny Belizaryusz był prawdopodobnie Słowianinem — W e 1 i - c z a r. Znane są imiona słowiańskich wodzów J u-styniana-Uprawdy, D o b r o g o s t a, Swaruna, Wse-gorda. Ckwilibuda. Nawet w VIII wieku Słowianie śpieszyli na pomoc Pepinowi krótkiemu zestotysięcznśm wojskiem. Daleko wcześniej, bo w 11 wieku Słowianie walczyli z Rzymem, a w wieku III w wojnach Gotów z Rzymianami brali udział i Słowianie Wenecki, Karpianie z Karpat i Chrobaci. W Palermo Słowianie zajmowali najludniejszy cyrkuł, gdzie był port morski, przez uch utrzymywany. W Arabskich państwach w X i XI wieku Słowianie mieli liczne posiadłości i wielkie znaczenie na dworze kalifów, służąc im na lądzie i morzu. Sławna rzeczpospolita słowiańska, Dubrownik, dzisiejsza Raguza, rywalizowała z Wenecyją. W Andaluzyi, po wygaśnięciu dynastyi Ommejadów, Słowianie byli królami Almeryi, Murcyi, Walencyi. Dowodzi to wszystko, że Słowianie w epoce pogańskiej stali na wysokości ówczesnego rozwoju umysłowego. Byli sdni, mężni, bogaci.
A jednak w późniejszych wiekach widzimy stopniowy upadek Słowian, tak dalece, że nadbałtyccy zupełnie wyginęli a wszystkie inne szczepy, oprócz jednśj Rossyi, oraz drobnych państewek Serbii i Czarnogórza, straciły byt samoistny.
Łatwo to pojąć. Słowianie, ulegli i posłuszni swym kapłanom, sumienni i rządni we własnej zagrodzie, gdy trzeba było skupiać się w jednolite ciało, twmrzyć jeden naród, uznać władzę wTyższą jednego nad sobą, stawali się nieposłusznemi, byli zuchwali, dzielili się na partyje, wszczynali kłótnie i nieporozumienia, tracili zdolność do wojny systematycznej i nie tyle wróg, ile własne domowe zatargi i niesnaski pokonywały ich. „Nierządni i niezgodni są i porządku