WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH127 I

— III —

mego dęba nie ma. Spożywając pokarmy czy to rosół, czy chleb,, mięso, jarzynę lub lemieszkę używamy zawsze tego wyrazu jeść, Hu-roni zaś zmieniają wyraz odpowiednio do rodzaju pokarmu ^]). I Eskimosi posiadają osobne wyrazy na łowienie ryb odpowiednio do używanych narzędzi ²). Malajczyki rozróżniają czerwone, niebieskie, zielone, białe, lecz nie mają wyrazu na barwę. Tasmańczycy nie posiadają wcale przymiotników; zamiast twarde, mówią; „do kamienia podobne,^u zamiast okrągłe „do księżyca podobne,“ zamiast wysokie: „na długich nogach,“ i t. d.

Języki są również i w głoski rozmaicie wyposażone. Arabowie nie posiadają głosek mlask owych (Schnalzlaute) Hottentotów, w niemieckim języku brak wielu arabskich spółgłosek (a nawet sławiań-skick p. t.) największe zaś ubóstwo panuje pod tym względem na południowym oceanie. Połynezkie ludy rozporządzają bowiem tylko następnemi dziesięciu spółgłoskami: f, k, 1, m, ng, p, s, t, v, które z swój strony jedynie na wyspach Fakaafo i Yaitupu wymawiane bywają zupełnie i czysto ^s), gdy tymczasem mieszkańcy wyspozbioru Tupuai na południe od Tahiti tylko ośm z nich t. j. m, n, ng, p, r, t, v i głoskę gardłową, przez, oznaczoną, zachowali⁴). Podobne ubóstwo głosek powstało na wyspach Sandwichskich wskutek upadku, nie jest przeto czómś pierwotnem, prostem, albowiem inne języki połynezkie, które pozostały bogatsze w spółgłoski, zachowały również i wiele swoich starożytnych form mowy. Jeżeli z tern zjawiskiem zestawimy tę okoliczność, iż mowa Buszmauów, z powodu swej obfitości w głoski mlaskowe, największego wysiłku ze strony narzędzi głosowych wymaga, tobyśmy się łatwo mogli dać skłonić do tego wniosku, że przy pierwotnych usiłowaniach mówienia większy nierównie zasób głosek był w użyciu niż obecnie ⁵). Są jednak uczeni, którzy przeciwne objawiają zdanie ⁶). tak że jak na teraz ogólnej zasady w tój mierze postawie się nie da.

b Charlevoix. Nourelle France, Paris 1744. T. III, str. 197.

²) Latham. Yarieties of Man str. 376.’

³) v. d. Ga b e 1 en t z. Die melanesischen Sprachen in den Abhandl. der pbil. hist. Classe der k. Sachs. Gesell. d. Wissens. T. III, Leipzig 1S61, str. 253.

⁴) Hale. Ethnogr. str. 142.

⁵) W. H. J. Bleck. Ueber den Ursprung der Sprache. Weimar 1868, str. 53.

⁶) Whitney. Linguage and the etudy of Language, str. 467. The tendency of phonetic change is alvrays towards the inerease of the alphabet.

http://rcin.org.pl