WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH262 I

246

Jakkolwiek cześć kamieni ma dla umysłu Niemców w sobie coś obcego, niezrozumiałego, to jednak dawna krew pogańska o wiele żywię w ich żyłach krążyć zaczyna na samo wspomnienie, że drzewa i gaje były uznawane za bóstwa lub przynajmnićj ich siedzibę, gdyż jeszcze dzisiaj pojmują oni dobrze owe uczucia swych przodków w owej chwili, gdy ś. Bonifacy pierwszy dąb Sasów zcinał. Ów szept podczas ciszy, uw szum rozkołysanego lasu, trzask drzewa lub łamanie gałęzi, widoczna walka pozbawionej liścia korony z jćj sękatemi, stawowate-mi konarami podczas burzy, to wszystko obudzą takie złudzenie, iak-by człowiek w obec żywej stał osoby i każdy poddaje się chętnie temu omamieniu, że mu jest danem zbliżyć się do nadziemskich, nadprzyrodzonym istot. Niegdyś była cześć drzewa na całej ziemi rozprzestrzeniona. Jeszcze dotąd stoi na szkockiej wyspie Skye nad przepaścią feiant dąbrowa, wktórśj z powodu jćj świętości ani gałązki złamać nie wolno '). Tam gdzie cedr w sosnowym borze samotnie w górę wystrzeli, lub śfedin modrzewiów bratnią gromadkę utworzy, zbliża się do nich Samojeda z czcią i w skupieniu ducha, Ostjak ma zaś owe drzewa za święte, na których orły przez kilka lat po sobie się gnieżdżą ²). W gajach Muudakholów, drawidzkiogo pokolenia w Indyjach wschodnich, nie wolno ani gałązki ułamać ³). Jeszcze i teraz spotyka się z drugićj strony Jordanu drzewa, z wysokości których ofiary z plecionek, mianowicie plecionek z włosów, powiewają*). Podczas swego pochodu do Sardes wLydii poobwieszał Xerxes święty klon zło-temi ozdobami i pozostawił dozorcę dla strzeżenia ich ⁵). W Afryce podzwrotnikowej otrzymują zaś potężne adansonie czyli małpochlebo-we drzewa pobożne dary. Adolf Bastian ⁶) widział taki sam zwyczaj w Birmie; w Mexiku odbiera, według Tyl ora, święty cyprys cześć taką samą; nad zachodnim Kolorado, według Mollhansę n ’a ⁷) dąb, a przy ujściu górnego jeziora stoi ów jasion, przed którym czerwono-skórzy Ind\⁷janie swe ofiary składają, tak jak to czynią

b Sir John Lubbock. Origin of cm.isation, str. 292.

²) Castren, Ethnol. Vorlesungen, str,, 115. Pallas, Voyages, T. IV. str. 81.

³) Zeitschrift f. Ethnol. BerPn 1871. str. 333.

⁴) Wolff w Ausland 1872, str. 308.

⁵) H e r o d o t. lib. II. cap. 31.

⁶) Zeitschrift f. Volkerpsychologie u. Sprachwissens. Berlin 1868 T. V tr. 291. Bovers. Bhamo Expedition. Berlin 1871, str. 27,

f) Vom Mississipi nach der Shdsee, str, 387.

http://rcin.org.pl