WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH260 I

244

pie, nazwiskiem Kastus, nie złożył swemu bożkowi kamiennemu Bauta jednego razu, przed dwudziestu laty może. zwykłej ofiary z wódki. Wkrótce potśm piorun mu zabił dwa renifery. W złości rzuca mięso porąbanych zwierząt bożkowi pod nogi z temi słowy: „Na, bierz to, coś sobie zabił!” odwraca się od niego i przechodzi na chrześciań-stwo ')■ Przed każdem większem przedsięwzięciem przystępuje Murzyn z Gwinei do wyboru nowego fetysza, jeżeli nie ma starszego i już doświadczonego, a wtedy co najprzód zobaczy przy wyjściu za próg domu, czy to będzie pies, kot, lub jakie inne zwierzę, to sobie obiera za bożka i składa mu natychmiast ofiarę. Jeżeli przedsięwzięcie się poszczęści, wziętość fetysza wzrasta, jeżeli nie, to wraca do dawnej nicości ²).

Do przedmiotów martwych, zwracających przedewszystkićm cześć człowieka na siebie, należały wszędzie kamienie. Nikogo to nie zdziwi, że rozżarzone meteority, spadające na ziemię, stawały się ulubionym przedmiotem czci. Kamień, który spadł pod Chicomoztotl. czyli siedmiu jaskiniami, miejscowości bardzo ważnej w mistycznej topografii staromexikańskiej. doznawał cześć boską jako syn pary bogów Ometeuktli i Omekihuatl ³). Czarny kamień, największa świętość Mahomedanów w Mekka, miał z początku jasno świecić, lecz z powodu grzeszności ludzkiego rodu później czarnym się stać ⁴). Przedstawia on z pewnością szczątek czci fetyszów u Arabów przed-islamickieh, tak jak i ów kamień, który, wmurowany obecnie w meczecie Omara w Jerozolimie, miał niegdyś proroka do nieba unieść, a potem spaść, czyli raczej, ma jeszcze dotąd w powietrzu wisieć ⁵). Z powodu innych, łatwo zrozumiałych wyobrażeń, doznają bozkiej czci na wyspach Fidżi kamienie, mające postać phallusa, zapewnie odosobnione słupy bazaltu ⁶). Wszak niedawno temu pokazywano Teodorowi Kirchhoff w Oregonie głaz, do którego Indyjanie Umpkwa odbywają pielgrzymki. Prorocy w Izraelu i pobożni królowie Judy występowali ciągle przeciwko czci szczytów, pod którym to wyrazem rozumiano wysoki krągły szczyt kamienny, znamię najświętszej istoty ⁷). Już Jakób namaścił kamień w Bethel, na którym spoczy-

>) Globus 1873. Stycz. T. XXIII. N° 3, str. 35.

³) Bosmann 1, c,T.II, str. 153.

³)    J, G. Mttller. Amerikanische Urreligionen str. 517.

⁴)    S e p p w Allg. Zeitung. 1872. str. 4462.

⁵)    Baierlein. Nach und aus Indien, str. 125.

⁶)    Williams. Eiji and tbe Fijians. T.I str. 220.

⁷)    Ewald, Gesehiclite des Volkes Israel. 3 wyd. T. III. str. 418.

http://rcin.org.pl