WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH534 I

518

rym Meodku. Suchego wyliczenia prostych nazwisk, które najlepiej na mapie ludów przejrzeć można, nie mamy i tym razem na myśli.

0 jednym tylko wypadku musimy wspomnieć, do którego Busc limami przez swoje poszukiwania doszedł. On to połączył znaczną ilość języków Nowego i północnego Mexiku w jedną językową rodzinę, którą sonorską nazwał. Szczególnie badał on system głosek, liczhowniki i układ grammatyezny języków⁷ Tarahumara, Tepeguana, Kora i Kahita ¹). W nich wszystkich są pewne wspólne rodowe rysy

1 wszystkie przejęły znaczny zasób wyrazów z języka nahuatl czyli staromexikańskiego. To samo można powiedzieć i o języku ludu M o-qui, zajmującego sześć ze sławnych „siedmiu miast" (wsi) na północno-zachód od Zuni. Spokrewnieni językiem z rą rodziną sonorską są ludy Utah, Pah Utah, Diggery Kalifornii i Szoszonowie czyli Indy-janie wężowi, którzy dawniój, nim przez czarnonogich wyparci zostali, po tej stronie gór skalistych mieszkali, a obecnie po tamtej ich stronie nad brzegami, noszącój ich nazwę Snake It i y e r, gospodarują. Do tej samej gromady należą i Kom ans ze, obecnie groźne rozbójnicze pokolenia w północnym Musiku. Według Mailbard’a dzielą oni rok na 18 miesięcy po 20 dni; trzymają się przeto mexi-kańskiego kalendarza. Czy w językach sonorskich, różniących się wreszcie bardzo mocno pomiędzy sobą, mamy upatrywać dalój rozwinięte gałęzie wspólnego pnia językowego, pierwmtnej mowy nahuatl, Buschmann nie rozstrzyga; to jednak jest pewnem, że wszystkie przedstawiają ślady ścisłego związku ze staro mexikańskim. Język ostatnich, nahuatl, panował zaś w całej swej czystości tylko na pła-skowzgórzu Mexiku w dziedzinie jego jezior. Lecz jak nazwy miejscowości Azteków świadczą, to język ten rozprzestrzeniał się daleko pojedynczeini wysepkami, które się w pobliżu południowego Oceanu przez Guatemalę ciągną, w Honduras wraz ze zwaliskami starych świątyń w mexikańskiin stylu się jawią i na południe aż do jeziora Nikaragua sięgają. W Kosta rika nie ma ich już ani śladu. Na północ są one rozrzucone po całem dzisiejszym mexikańskióm państwie z wyjątkiem jednej krainy Kohahuila. Występują zaś na nowo w Te-xas i nikną w Nowej Kalifornii pod 37° półn. szer. ²), nie pomnąc na to, że rozrzucone nazwy jeszcze pod 50° płn. szer., tu i ow^rdzie zna-

¹) Abhandlungen der Berliner Akademie der Wissenschafter Berlin 1863, Btr. 363, 1867, str. 23. 1869 str. 66 i 131.

²) Buschmann, Aztckische Ortsnamen. Berlin 1853, str. 11.

http://rcin.org.pl