scandjvutmp4001

34

wina nabywają nadzwyczaj delikatnego smaku, potrafią nawet odgadnąć z jakiego gruutn wino pochodzi, albo w jakićj wodzie żyła ryba. Zobaczymy wreszcie, ze człowiek jest wszystkozerny, skąd właśnie wynika jego bardzo rozmaity i dziwaczny smak.

Szczególniej zaś co do zmysłu dotykania, człowiek celuje delikatnością nad wszystkie zwierzęta. Kie mówimy o zwierzokrzewach, a tern mniej jeszcze o mięczakach i płazach, które bezwątpienia mają bardzo czuły zmysł dotykania, ale przytem albo mało albo nic nie mają mózgu, aby porównywać mogły wrażenia których doznają. Owady, będąc pospolicie twardym pancerzem pokryte, w samych tylko rożkach i mackach szczękowych okazują zmysł dotykania. Ryby łuskowate, gady ztęgiem pokryciem, ptaki pierzem a zwierzęta ssące siercią okryte, mniej powierzchownie czułe są jak człowiek, którego ciało gołe, wszędzie jest łatwo drażliwe. Słoń wprawdzie niemal gołe ma ciało, a jego miękka i giętka trąba, służy mu prawie tak dobrze jak ręka; dla tego to okazuje on wiele zręczności i pojętności. Bóbr ma łapy podobne do rąk; pies nader jest czuły i zdatny jest do nauczenia się; nietoperze, w rozciągnionych błonach na podobieństwo skrzydeł, w swych długich uszach i różnych na nosie wyrostkach wiele mają środków dla zmysłu dotykania. Spallanzani, pozbawiwszy wzroku nietoperza, puścił go, i uważał, że pomimo to bardzo dobrze latał i o żadne przedmioty nie potrącał się; zdaje się bowiem że delikatne jego błony, najdelikatniejszy ruch powietrza czując, ostrzegają o bliskości ciał,- lecz z delikatną czułością nie łączy się zdolność chwytania, jaką w ręku małp widzimy i jaką w sw'ych rękach szczególniej posiadamy. W rzeczy samej małpy, po większej części kosmate, nie mają tak doskonałćj ręki jak my, o czem już powiedzieliśmy.

Nasze po większej części gołe ciało, a mianowicie nasza nagość za młodu, pokazuje, że stworzeni jesteśmy do mieszkania i życia w ciepłych krajach, podobnie jak małpy, albo też zmuszeni jesteśmy odziewać się. U czworonożnych zwierząt sierć jest dłuższa i gęstsza na grzbiecie i w ogólności na wierzchu ciała niż na jego spodzie; przeciwnie u człowieka piersi i części wstydliwe bardzićj są ocienione niż reszta ciała. Miejsce grzywy u wielu zwierząt zastępuje u człowieka czupryna. Wreszcie są osoby jedne więcej, drugie rnnićj