035

A HibUl. IM1U.1 ,Vvu    r.», r ), buui :uO

ISBN D4H1II ł-7. © l>. »N TOS >«}

2 7 PROSTE REAKCJE JĄDROWE    35

Metoda ta znalazła ważne zastosowanie przy otrzymywaniu pierwiastków transura-nowych (por. p. 38.1).

Przebieg reakcji jądrowych podaje się często w postaci skróconego zapisu, w którym na pierwszym miejscu umieszcza się symbol jądra bombardowanego, następnie w nawiasie symbole cząstki bombardującej i lekkiej cząstki emitowanej, a wreszcie symbol jądra produktu. Do oznaczenia poszczególnych cząstek stosuje się symbole: neutron — n. proton — p. deuteron — d, elektron — fi~, pozyton — fi* ud. Przebieg reakcji jądrowych, opisanych w tym paragrafie, można przedstawić zatem w następujący sposób:

'}N(c*.p>”0 ^Beicr. n)';C jLiip. 2<z) ijMgłn, p)f|Na

Bardzo ważną cechą reakcji jądrowych jest to. że towarzyszy im wydzielanie lub pochłanianie znacznych ilości energii. Ilości te możemy obliczyć na podstawie ubytku lub przyrostu masy w toku reakcji, w podobny sposób jak energię wiązania nukleonów

(p. 2.2).

Powróćmy jeszcze raz. do reakcji:

'*N + {Hc ^ ']0 + [H

Suma atomowych mas nuklidów wyjściowych wynosi

masa atomowa '{N    14.003074 u

masa atomowa {He    4.002603 i/

18,005677 u

Suma mas atomowych produktów wynosi natomiast:

masa atomowa '{O    16.999131    u

masa atomowa |H    I. (X)7276 u

18,006407 u

W czasie reakcji następuje więc wzrost masy o 1838)6407-18.(8)5677 = 0.(88)730 u. co oznacza, ze konieczne było dostarczenie energii w ilości 931 MeV/u 0.000730 u = 0.680 McV na jedno jądro azotu ulegające przemianie. Reakcja ta jest zatem reakcją endoenergetyczną (zachodzącą z pochłonięciem energii) Energia potrzebna na zrealizowanie przemiany azotu w tlen dostarczana jest w postaci energii kinetycznej cząstki a padającej na jądro. Energia ta mc może być w żadnym przypadku mniejsza niz 0.680 MeV W celu obliczenia ilości energii potrzebnej do przemiany I mola atomów azotu należy 0.680 McV pomnożyć przez liczbę Avogadra:

0.680 6.02 I0²' = 4.09 I0²' MeV = 6.56 10¹ lej = 1.57 I0⁷ kcal

Jest to ilość ok. 3 • 10^s razy większa od ilości energii wymienianej w przeciętnej reakcji chemicznej na I mol cząsteczek reagenta.