325

A HibUl. IM1U.1 ,Vvu    r ), buui :uO

ISBN D4H1II ł-7. © l>. »N TOS >«}

325

10 9 REGUŁA FA2

Rys. 10.5. Diagram fazowy dla układu, w którym występują pnlimorficzne odmiany nłonolropowv

IX) najhardziej znanych przykładów przemian monotropowych należy przemiana nietrwałego fosforu białego w trwały fosfor czerwony.

10.9. REGUŁA FAZ

W poprzednim paragrafie omawiano równowagi fazowe w układzie jednoskładnikowym. Zależały one tylko od temperatury i ciśnienia. W układach wieloskładnikowych zachodzi potrzeba uwzględnienia także zmian stężenia składników w poszczególnych fazach. Pojawia się w nich często także kilka faz stałych. zdaizają się przypadki, ze obok siebie współistnieją dwie lub więcej faz ciekłych. Wszystkie te okoliczności powodują. że w miarę jak zwiększa się liczba składników, obraz równowag fazowych staje sic coraz bardziej skomplikowany. W tych przypadkach szczególnie duże usługi oddaje tzw. reguła faz. formułująca ogólne warunki równowag fazowych w układach jedno-i wieloskładnikowych. Została ona wyprowadzona w 1876 r przez. Josi aha W. Gibbsa. Wypowiedzenie reguły faz wymaga wprowadzenia trzech pojęć: fazy, liczby niezależnych składników oraz liczby stopni swobody.

Pojęcie fazy zostało wprowadzone w p 10.1 Liczbę faz obecnych w układzie oznaczać będziemy literą /.

Liczba niezależnych składników, n. jest to najmniejsza liczba składników (substancji), z. których można zbudować cały układ. Układ zawierający węgiel, tlenek węgla i ditlcnck węgla, pozostające z sobą w równowadze, jest układem trójskładnikowym, lecz tylko dwa spośród nieb można uważać za składniki niezależne. Pozostały tizcci składnik, zależny, tworzy się z dwóch składników niezależnych w reakcji

C + CO, - 2CO