klsti262

291

Rozdział s. obróbka drewna i

301.    Na tle naczyń kadłubowatych, to znaczy powstałych przez wydrążenie poprzecznie odciętych kawałków pni drzewnych, rozwinęły się zczasem klepkowe, złożone z paru lub kilku a nawet kilkunastu cżęści. Na "jakiej drodze przyszło do tego wynalazku, a tern samem do [początków bednarstwa^) tego dziś jeszcze nie wiemy. Przypuszczać można, że nie odrazu poczęto zbijać naczynia z wielkiej ilości klepek, lecz że nowe rzemiosło rozpoczęło się od składania dwu lub co najwyżej paru cząstek w jedną całą ściankę. Jakoż na- ) czynią, sporządzone z dwu klepek,, spotykają się jeszcze dość często, / zwłaszcza w Serbochorwaćj! (ob. np. fig. 256, 2). Można też wspom- ! nieć w tym związku o pewnym, szeroko na ziemiach słowiańskich""

i sąsiednich rozpowszechnionym, typie ligawek. Wyrabiają je włościanie w ten sposób, że odpowiednio ukształtowaną gałąź lub korzeń przecinają wzdłuż na dwie połowy, z każdej połowy wydłubują wewnętrzne drewno, pozostawiając tylko cienką ściankę, i wreszcie łączą obie połówki zpowrotem przez zestawienie ich i nabicie na nie obrączek. W środkowo-wschodnim ^Beskidzie widzimy nawet jak-gdyby pierwsze 'zaczątki-—bednarstwa, podpowiedziane przez samą , przyrodę. Tam mianowicie przy wyrobie podobnych ligawek górale wyzyskują świerki, uderzone przez piorun albo wywrócone przez wiatr, na których szczapami odstaje zwierzchnie drewno. Takie samorodne klepki oddziera się i składa w trąbę, poczem nabija się na nią obrączki ze smreczyny.

302.    Bednarstwo jest dziś bardzo rozpowszechnione; spotykamy je powszechnie w Europie i daleko poza Europą, np. na wschodnich krańcach Azji, w Chinach i Japonji. Ale w starożytności było mniej pospolite. Tak w Rzymie i starożytnej Grecji naczyń z klepek nie wyrabiano. Znane one były jednak w krajach położonych na północ od Alp już w czasach bardzo dawnych. Z drugiej strony pewne wskazówki świadczą, że przodkowie dzisiejszych Niemców zaznajomili się z niemi na południowych krańcach swych siedzib. Jednem . ] słowem Europa środkowa wcześniej poznała bednarstwo niż północna

i południowa, Kiedy się to jednak stało, powiedzieć niesposób. Pewną wskazówką chronologiczną może być fakt, że już podczas t. zw. okresu" -wędrówek ludów (400—600 po Chr.) spotykamy doskonałe wyroby bednarskie w północnej Germanji.

Słowianom współczesnym bednarstwo jest znane powszechnie i w wielu okolicach cieszy się dużym rozwojem. Nawet najgłuchsze okolice Polesia dobrze znają bednarskie wyroby. To samo, w jeszcze wyższym stopniu, powiedzieć można o głuchych zakątkach gór karpackich, bałkańskich i Alp dynarskich. W górach zresztą sprzyja bednarstwu bardzo tam rozwinięta gospodarka mleczna, wymagająca dużej ilości wielkich, a przytem trwałych i łatwo przenośnych naczyń. Tylko na najdalszych północno-wschodnich krańcach Rusi znaczenie

19*