klsti511

.539

ROZDZIAŁ 17.

i z Pomorza, powtarzają się całkiem nieoczekiwanie tu i owdzie na zachodniej^- Białorusi i zachodniem Polesiu. Na dalszym północno-wsehodzie słowiańskim oraz na Ukrainie, sądząc z dotychczas zebranych materjałów, nie są używane.

473. Śpichrz z podcienieni. Śtitar, Chorwacja (Kroatische Bauformen lierausge-gebeu vom Kroatischen Ingenieur- und Architekten-Verein in Zagreb, 1904 i n., tabl. N. 4).

Dornostwa i świątynie, opatrzo-ne w słuplTowe podcienia przed wąską ścianą wejściową, a więc zbliżone do omówionych tylko co śpichrzów i domostw .słowiańskich, spotykają się w bardzo rozległym zasięgu^, począwszy od środkowej Europy (porówn. np. niektóre dawne rumuńskie kościółki wiejskie i podobne tureckie meczety), poprzez Kaukaz (porówn. np. sakle Abchazców) i Indje aż do Chin. Zasiąg ten z pewnością nie jest zwarty; dokładniejszych jednak co do niego wiadomości dotychczas nie posiadamy.

558. .Eunkcję zupełnie podobna do _pełnionej przez niewielkie podcienia u wąskiej ściany wejściowej pełnią też krótkie ganki, ia-

XI___

474. R₇.ut poziomy kaszubskiej ehaty podcieniowej (wnętrze nietypowe: rozdzielone wzdłuż na dwie połowy dla dwu rodzin); a — podcień, i — słupki podcienia, f~ komin w sieni, hic - izby, die — komory, g -na, h — drzwi. Wieś sno, pow. Chojnice, morze. Zft d. Vereins fur kaschubische Volks-kunde, 1.1, r, 1910, str.

kie tu i owdzie widujemy przed drzwiami u długich ścian chałup czeskich, polskich, południowo-ukraińskich i wielkoruskich, niekiedy także białoruskich. Ganki takie przypominają czasem, biorąc zewnętrznie, wejścia do niektórych ziemianek; są jednak w bardzo wielu okolicach nie-zaprzeczenie pochodzenia późnego. Przyjmując je, wieś wzorowała się przyt.em często na dworach i dworkach. Noszą też owe ganki przeważnie nazwy obce i tylko bardzo nieliczne z tych nazw (np. Wielkorus, kryl co) są rodzime. Ganek wielkoruski ma zresztą, mówiąc nawiasem, uderzające analogje w Skandynawji.

Wszelkie krótkie podcienia i ganki znajduj ą dalsze odpowiedniki w podcieniac czy gankach dFugich7 towarzyszących całej długiej ścianie budynku, albo nawet dwu i trzem ścianom. Takie ganki, czy podcienia, spotykające się tu i owdzie w Czechach, stanowią bardzo charakterystyczną cechę chat niektórych