klsti531

ROZDZIAŁ 17. BUDOWNICTWA

Krańcowo przeciwstawiają się takim zagrodom zwarte, w czwo

robok zabudowane obejścia, jakie widzimy np. w formie bardzo typowej w różnych okolicach Małorusi (na Wołyniu, u Hucułów i t. d.); jeden bok takiej zagrody jest częściowo uformowany przez mocny płot, zaopatrzony we wrota. — Jest rzeczą zajmującą, że i na Polesiu w niektórych wsiach, posiadających chaotyczne rozmieszczenie budynków w obrębie obejścia przy chacie, stainie. obory i stodoły, stojąc oddzielnie, tworzą czworoboczne zagrody (§ 550).

J. Ćvijića, 1. c., str. 362).

1. Główna chata (c — kuća vel kuhinja, f — ognisko, o - pokoje, l - łóżka, t — stoły, p - piec, m - warsztat tkacki, s— jadalnia zimowa, b - ławy, fr. — piec chlebowy, e ^-schody do chaty). 2—7. Tak zwane vajati (małe chatki poszczególnych rodzin).—8. Skład.— 9 i 10. Śpichrze na ziarno. — 11 i 12. Śpichrze na kukurydzę. — 13. Szopa dla narzędzi rolniczych i wozów. — 14. Skład na nabiał. — 15. Kurnik.

Na znacznych obszarach Białorusi i tych stron Polesia, gdzie panuje ulicówka (ob. § 580), spotykamy typ iakgdvbv pośredni między chaotycznem rozmieszczeniem budowli a zagrodą zupełnie zwartą, czworoboczny (Jhaty⁷! podrzędne budynki gospodarskie są tu ustawione jrz^dem^ wyciągniętym jak struna    _

w kierunku prostopadłym do ulicy wzdłuż jednej strony wąskiego podwórza. Same tylko stodoły stoją oddzielnie w głębi na ogrodach albo nawet po drugiej stronie ulicy.

578. Oddzielne obejścia regularne i nieregularne najczęściej bywają z jednej lub paru stron ogradzane płotem. Płoty zresztą używane są również do zamykania pewnej przestrzeni pastwiska na nocny postój bydła (koszara, § 122), do grodzenia ogrodów, aby je zabezpieczyć od

(Wg

szkód, wyrządzanych przez zwierzęta do- ₄₈₁ obejście zadrużne mowę; niekiedy — i do grodzenia pól. Kon- njojDobrinji,ok.rożega,Sevbj; strukcja i typy płotu bywają bardzo rozmaite, a w związku z tern zmieniają się też poniekąd ich nazwy.

482, 4, gęściej jednak

Do naiprymilyjftŁnjgi&zych należą wiązane częstokoły (fig. 482, 2 i 4). Uży-wają ich w nader pierwotnej formie w Ser-bji, a dalej w Bośni i innych_.krajach bałkańskich. Powtarzają się one u Słowian północnych, gdzie zwłaszcza często występują na Polesiu. Spotykać je można i daleko poza granicami Słowiańszczyzny oraz Europy. W Stalaću nad rzeką Morawą, w Serbji, widziałem nawet chlewy dla świń, grodzone w koło z płotu, wyobrażonego na fi oplecionego; nakryte były chróstem i słomą.

W niektórych okolicach Polski (np. u Lasowiaków), Białorusi oraz zachodniego Polesia i ruskich Karpat używane są, zwłaszcza do