Image (130)

6

STEVE SMITH, JOHN BAYLIS

/u jmu jemy w zglobalizowanym świecie. Polityka światowa staje się więc kwestią barci/,u onuImnIii: .jak dalece nasze rozumienie globalizacji jest determinowane przez status materialny, etniczność, płeć, kulturę czy religię?”.

WSKAZÓWKI DO DALSZYCH LEKTUR lntuli>|i* kilko (ludnych polucunlii krążek wprowadzających do zagadnień globalizacji, z których najob-*t/pm!i*|!/ą |ml prm«: 0. Hołd {rad.), Global Transformatlons (Polity Press, Cambridge 1999). Warto tówalni mJt/«ć do; U. Helci I A. McGrew (red.), The Global Transformatlons Reader (wyd. 2, Polity (omlitklye 2003). Pnejr/ysty przegląd problematyki z perspektywy socjologa to: M. Waters, Uhhttll/atlon (Koutledye, London 1995). J.A. Scholte w International Relations ofSodal Changes (Po-lity Prosi, Buckingham 1993) przybliża aspekty socjologiczne globalizacji, czyni to także w swojej najnowszej świetnej książce / roku 2000 pt. Globalization: A Crltlcal Introductlon (Macmillan, London 2000).

Wydany przez A. McGrewa I P. Lewisa zbiór esejów o polityce globalnej zawiera kilka ciekawych rozdziałów dotyczących debaty wspomnianych wcześniej teorii w odniesieniu do globalizacji: Global Polltlcs {Polity Press, Cambridge 1992), R, Robertson poświęcił swoją często cytowaną książkę badaniu związków między globalizacją a kulturą globalną: Globalization: Soda! Theory and Global Cultu-re (Sagę, London 1992). Polityczne aspekty globalizacji przedstawiają J.N. Rosenau i E.D. Czempiel w książce: Govemance without Government (Cambridge University Press, Cambridge 1992). Natomiast tendencje w rozwoju polityki globalnej na początku lat 90. prezentują J.N. Rosenau w Turbulen-ce in World Politics (Princeton University Press, Princeton 1990) oraz J.A. Camilleri i J. Falk w The End of swereignty {Edward Elgar, Aldershot 1992).

Świetnie zaprezentowaną krytykę tez teorii globalizacji odnajdzie czytelnik w: D. Held i A. McGrew, Globalization and Anti-Global!zation (Polity Press, Cambridge 2002); B. Gills (red.), Globalization and the Politics ofResistance (Palgraye Macmillan, London 2002); J. Stiglitz, Globalization and its Discon-tents (Penguine, London 2003); R. Falk, Predatory Globalization: A Critique (Polity Press, Cambridge 1999); L. Weiss, The Myth ofthe Powerless State (Polity Press, Cambridge 1998); P. Hirst i G. Thompson, Globalization in Question (wyd. 2, Polity Press, Cambridge 2000).

Ponadto, warto polecić analizę związku między globalizacją a międzynarodową społecznością obywatelską: Mary Kaldor, Global CMI Society: An Answer to War (Polity Press, Cambridge 2003), a także serię roczników redagowanych przez nią i innych autorów: Helmut Anheiner, Marlies Glasius i Mary Kaldor (red.), Global CMI Society (Oxford University Press, Oxford 2001), Marlies Glasius, Helmut An-heier i Mary Kaldor, Global CMI Society Yearbook 2002 (Oxford University Press, Oxford 2002), Mary Kaldor, Helmut Anheter, Marlies Glasius (red.), Global CMI Society Yearbook 2003 (Oxford University Press, Oxford 2003). Warto zapoznać się także z wpływową analizą D, Helda i A. McGrewa, Governing Globalization: Power, Authority and Global Govemance (Polity Press, Cambridge 2002).

1 Globalizacja i polityka globalna

Anthony McGrew

18

19

20 25

30

38

41

Wprowadzenie Pojmowanie globalizacji Konceptualizacja globalizacji Współczesna globalizacja

Przemiana świata: globalizacja i zniekształcenie polityki globalnej

Od zniekształconej do kosmopolitycznej polityki globalnej? Podsumowanie

STRESZCZENIE

Rozdział ten opisuje globalizację i jej skutki w polityce światowej. Globalizację postrzega się w nim jako proces historyczny, w ramach którego następuje poszerzenie i pogłębienie wzajemnych powiązań w skali świata - powiązań zyskujących coraz większe znaczenie i coraz szybciej narastających. Proces ten nie jest bynajmniej zharmonizowany, toteż nie wyłania się z niego świat międzynarodowej współpracy, obficie za to rodzą się napięcia, konflikty i partykuiaryzmy. Globalizacja nie zapowiada też upadku państwa, niemniej nie pozostaje bez wpływu na politykę światową, W niniejszym rozdziale dokonano przeglądu istotnych przemian, jakie niesie ze sobą obecne stadium globalizacji. W szczególności próbowano dowieść, że dla pełnego uchwycenia jego natury niezbędne jest przeorganizowanie aparatury pojęciowej - przede wszystkim wprowadzenie koncepcji polityki globalnej, tj. polityki rodzącego się społeczeństwa globalnego, w którym zaciera się odrębność sfer polityki krajowej i międzynarodowej. Implikuje to konieczność ponownego przemyślenia wielu tradycyjnych założeń porządkujących współczesne życie polityczne i wielu jego instytucji, takich jak suwerenność czy demokracja - siła nie jest już bowiem związana tylko z państwem i terytorium. Co więcej, z niezwykle głębokich globalnych kontrastów poziomu siły ekonomicznej i militarnej czy potencjału społecznego zrodziła się - jak ją tu nazwano - zniekształcona polityka globalna (distorted global politics), w której interesy wąskiej grupy elit przeważnie biorą górę nad interesem większości ludzkości. Przedmiotem gorącego sporu teoretyków, polityków i działaczy społecznych pozostaje pytanie, czy w dzisiejszej sytuacji globalnej może wykształcić się bardziej sprawiedliwa i demokratyczna polityka globalna. Trzy powiązane ze sobą cele poniższego rozdziału to: naświetlenie i wypracowanie idei globalizacji; zbadanie, co z niej wynika dla polityki światowej; wreszcie prześledzenie głównych problemów normatywnych, jakie przed studiami nad polityką światową stawia globalizacja.