Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 023205

Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne - Andrzej Markowski - iLibrary Reader

nu u? o* - & o* □ □

Limit wydruku: 0

Strona 71/293    £1 Q ©    © &

A. UukwtU rtWrw.i Jftyła /n-hlń-ti' Tnyit. ZagaMah ItkttMnt.Wtnatmia XOS ISBN *J<H I4$ł»«. O hy WN PWN Jrt>S

nativc-speakerów w danym czasie), należy nic tylko dokonać opisu systemu, ale także opisać zasięg społeczny i tekstowy poszczególnych elementów (czyli ich ekstensję społeczni) i tekstową), rozpatrzeć to na tle aktualnych tendencji rozwojowych języka, a także przyjąć pewną ogólną koncepcję języka. Językoznawcy normatywiści korzystają w tym celu z opisu systemu dokonanego na gruncie lingwistyki deskryptywnej, posługują się wynikami badań socjolingwistycznych. psycholingwistycznych i statystycznych, a także własnymi obserwacjami. dotyczącymi uzusu społecznego (np. analizą innowacji językowych, w tym zwłaszcza błędów językowych).

Hclcrogeniczność źródeł, z których korzysta się przy opisie normy językowej, skłania niektórych badacz)' do podważania odrębności kultury języka jako dyscypliny naukowej¹⁶⁰. Dodatkowym, a może nawet zasadniczym argumentem na rzecz tej tezy jest to, że w obrębie kultury języka dokonuje się wartościowania, które jest tu podstawowym celem działalności, a które nic jest niekiedy oparte na sprecyzowanych i dających się zobiektywizować kryteriach. Aby zarzut ten oddalić, należ)' więc oprzeć się na takich kryteriach wartościowania, które mają podstawy obiektywne. Halina Kurkowska widziała je w dążności do „języka doskonałego", czyli takiego, „który zaspokaja wszystkie potrzeby komunikatywne swoich użytkowników w sposób wymagający od nich jak najmniejszego wysiłku”¹⁶¹. Tak więc wszystko to, co zbliża język do takiego stanu, będzie wartościowane dodatnio, wszystko zaś to. co temu nic sprzyja - będzie oceniane ujemnie. Wartościowanie oparte na takich podstawach jest więc obiektywne i według Kurkowskiej może stanowić podstawę teoretyczną kultury języka.

Rozwój teorii językoznawczych pozwolił na zmodyfikowanie tych ustaleń. Otóż można przyjąć, że język powinien zaspokajać nic tylko wszystkie potrzeby komunikatywne jego użytkowników, lecz także ich potrzeby poznawcze, estetyczne, etyczne, kulturotwórcze itd. Wartościowanie w języku może się więc odnosić także do takich jego aspektów, jak np. etyka słowa. Ten aspekt używania języka niezwykle silnie podkreśla w swoich pracach Jadwiga Puzynina¹⁶". Wartościowanie dokonywane z tego punktu widzenia będzie, oczywiście, zawsze odniesione do tego systemu etycznego, który się uznaje. Mutatis mutandis odnosi się to także do wartościowania w obrębie wartości estetycznych czy poznawczych. Za taką wizją kultury języka i jej teorii stoi więc zawsze określona wizja świata, zwłaszcza świata wartości. Obiektywność oceniania przydatności elementów językowych ze względów etycznych, estetycznych czy poznawczy ch jest co najmniej trudniej sprawdzalna niż obiektywność oceny przydatności komunikacyjno--funkcjonalnej danej formy językowej i to każe ujmować kulturę języka raczej jako typ myśli humanistycznej niż jako dyscyplinę ściśle naukową¹ .

^lw> Takie stanowisko zajmuje np. J. Puzymna w artykułach Problemy aksjologiczne w językoznawstwie. Por. Jęz. 1984. z. 9-10. i O pojęciu kultury języka. Por. Jęz. 1990. z. 3.

^1M Kultura języka polskiego. 1.1. jw\. s. 22.

^I,,ł Np. w artykule Kultura języka, [w-] Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskicgo. Lublin 2001, s. 49-60

^lh> J. Puzynina, O pojęciu kultury języka, jw.. s. 161.

PL es

4)%j^S 8 18:32

Start

Itelix iLibrary Reader

Kultura języka polskie...

te Zrzuty ekranu

Picasa 3