Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 024748

Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne - Andrzej Markowski - iLibrary Reader

Limit wydruku: 0

Strona 190/293

A. UukWtU KutOmt /n&lń-ti' r.i»M    Wmw«‘j!(II5

ISBN 1MH I45łn «. O hy WN PWN «i>5

Do drugiej grupy należy zaliczyć modne wyrazy: głęboki. kolejny, konkretny, niski, pełny, podejrzewać, podejście, posiadać, poważny, szeroki, wąski, wiodący, wysoki, zaistnieć.

Wyjaśnijmy na kilku przykładach, na czym polega rozszerzenie znaczenia wymienionych tu słów.

Rzeczownik dialog znaczył przede wszystkim ‘rozmowa dwóch osób'. Pod wpływem języka polityków dialogiem zaczęto nazywać ..różne działania (np. dyskusje, negocjacje), mające na celu osiągnięcie porozumienia, podejmowane przez osoby pełniące ważne funkcje społeczne*’³⁸⁵. Wyraz ten stał się więc synonimem rozmów. dyskusji, negocjacji, rokowań, a nawet porozumiewania się. i powoli zastępuje te rzeczowniki o bardziej sprecyzowanej treści. Czytamy więc: Ustawa daje nadzieje na sprawniejszy dialog społeczny, którego dziś, jego zdaniem, praktycznie nie ma; Stanowczo popiera dialog między religiami, w tym oczywiście dialog chrześcijan z religiami Wschodu***; Dialog z młodzieżą trudną to jedyny sposób nawiązania z nią kontaktu emocjonalnego; Materiały związane z dialogiem i współpracą między grupą „Zagranica" a władzą publiczną. W rezultacie znaczenie komunikatu, zawierającego słowo dialog, się rozmywa: a przecież rozmowy czy dyskusje to coś trochę innego niż rokowania, te z kolei nic są zupełnie tożsame 7. negocjacjami (które zazwyczaj są długie i trudne), a jeszcze inne treści niesie rzeczownik porozumiewanie się.

Przymiotnik agresywny ma kilka znaczeń, m.in. zachowujący się napastliwie, zaczepnie' (Chłopak byś agresywny, szukał zaczepki), ‘świadczący o takiej cesze* (agresywny ton wypowiedzi), ‘zaborczy* (agresywna polityka) i ‘ostiy, jaskrawy* (agresywna czerwień). We wszystkich tradycyjnych znaczeniach wyraz ten miał negatywne zabarwienie ekspresywne: mówiąc skrótowo - agresywny to znaczy ‘zły, oceniany przez nas ujemnie*. W modnych użyciach, widocznych choćby w takich połączeniach, jak agresywny pracownik działu promocji; energiczny i agyesywny sty l gry ; samochód o agresywnej linii, zmieniło się nic tylko znaczenie (agresywny znaczy tu tyle, co ‘rzutki, gorliwy, pełen entuzjazmu* też: ‘wyrazisty, mocno zaznaczony'), ale przede wszystkim zabarwienie: agresywny to dziś ‘pożądany, taki jaki powinien być. bardzo pozytywny*.

Przymiotnik szeroki w swoim pierwotnym znaczeniu odnosił się tylko do rzeczy mających wymiary, czyli konkretnych. Juz od dawna³⁸⁷ nabrał on znaczeń wtórnych, zwykłe motywowanych przenośnie. Ten rozwój znaczeniowy trwa. a poszerzanie znaczenia polega głównie na likwidowaniu ograniczeń w łączliwości przymiotnika. Często używane są więc takie określenia jak szerokie zastosowanie, szerokie potrzeby, szerokie możliwości, szeroki oddźwięk (w społeczeństwie), szeroki udział, szerokie przedsięwzięcia, szerokie zainteresowania, szeroki wachlarz (zagadnień), szeroki asortyment (towarów), szeroka klasa zjawisk, szeroka skala, szeroki

** USJP. t. I. s. 609. ^w' Cytat)' z Korpusu PWN.

■^w Por. cytaty w słowniku Lindego, a pochodzące z XVI w.: Jizeroka mottu etc dokładna, wyszczególniająca, rozwlekła (...); Szcrokiemi słony matkę cieszył [...J; O czym, chccszli szerzę/ wiedzieć, czytaj Dyodora".

190

Kultura języka polskie... & Zrzuty ekranu    " Mój komputer    m Picasa 3