str 130 131

„sujet allemand” i odprowadził generała z pełnymi honorami do pociągu.

W sierpniu 1871 roku Walery Wróblewski znalazł się na ziemi angielskiej. Zgotowano mu tu entuzjastyczne przyjęcie. Cała angielska lewica witała komunardów bardzo życzliwie, a Wróblewskiego, jednego z największych bohaterów Komuny Paryskiej, szczególnie gorąco. W rezultacie jednak komunardzi nie mieli tu łatwego życia, żyli w bardzo ciężkich warunkach utrzymywani z kasy Międzynarodówki Komunistycznej. W kilka dni później generał skontaktował się z przebywającym w Anglii Karolem Marksem.

Wróblewski wciągnął się natychmiast w wir życia politycznego polskiej emigracji. W 1872 roku utworzono, a właściwie odtworzono, w Anglii Związek Ludu Polskiego, którego prezesurę od 1873 roku objął właśnie Wróblewski. Związek powstał m. in. jako organizacja do walki o odrodzenie federacyjnej Rzeczypospolitej Polski, Litwy i Rusi. Wszyscy niemal członkowie Związku należeli do Międzynarodówki. Związek Ludu Polskiego organizował obchody rocznic, np. powstań styczniowego i listopadowego, urodzin Kopernika itd., poza tym publikował w angielskiej prasie artykuły dotyczące kwestii polskiej.

Dzięki kontaktom z Karolem Marksem i Fryderykiem Engelsem Walery Wróblewski przeszedł na pozycje wyraźnie socjalistyczne. W październiku 1871 roku na posiedzeniu Rady Generalnej I Międzynarodówki Wróblewskiego wybrano sekretarzem dla Polski oraz członkiem Rady. Pełnił on tę funkcję do 1876 roku, czyli do rozwiązania Rady Generalnej, i był przy tym bardzo aktywny. Próbował nawiązać kontakt z Poznańskiem i Galicją, aby na tych terenach utworzyć sekcję Międzynarodówki. W 1872 roku Marks pomógł finansowo generałowi, gdy ten obejmował zarząd polskiej drukarni w Londynie. Twórca Kapitału zaprzyjaźnił się bardzo serdecznie z Polakiem. Pod wpływem nalegań Wróblewskiego zgodzono się na dopuszczenie Rosjan do Związku Ludu Polskiego. Generał uważał bowiem, że czas pomyśleć o powstaniu zbrojnym przeciwko caratowi, przy czym powstanie to miałoby być wspólną walką Rosjan i Polaków przeciwko ciemięzcy.

Kiedy w roku 1876 dał się zauważyć kryzys polityczny w stosunkach między Rosją i Turcją, wśród emigrantów polskich poczęły odżywać stare nadzieje. Rząd angielski w swoim własnym interesie szukał poparcia Polaków przeciw Rosji. W kwietniu 1877 roku wybuchła wojna między Rosją i Turcją. Zainteresowanie osobą polskiego generała wzrosło niepomiernie. Kontaktu z nim szukały ministerstwa Spraw Zagranicznych i Spraw Wewnętrznych Austro-Węgier. Uważano, że Wróblewski mógłby objąć dowództwo nad legionem polskim walczącym u boku Turcji przeciw Rosji. Premier rządu

131