str190

li- Bajfciewścz-Grdbowdu. Z. Mikulski. Hydrologia ogólna. Wanuiwa 2005 ISBN 83-0M 4579X.«hy \VN PWN 21X15

2. USTRÓJ TERMICZNY I LODOWY WOD RZECZNYCH

Temperatura wody cieków zmienia się szybciej niż wody w zbiornikach i zależy od:

-    temperatury powietrza,

-    temperatury wody zasilającej rzekę,

-    wykształcenia doliny rzecznej.

-    osłonięcia brzegów,

-    dopływu ścieków (w tym wód podgrzanych).

Różnice wahań temperatury w różnych warstwach wody rzecznej są niewielkie; wskutek ciągłego mieszania wód w wyniku ruchu turbulentnego nie wytwarza się w nich stratyfikacja termiczna, tak charakterystyczna dla wód jeziornych; temperatura wody w pionie jest na ogół jednorodna (rys. 159). Woda rzeczna jest cieplejsza w tej części koryta, gdzie płynie wolniej, chłodniejsza jest na ogół w nurcie. W rzekach temperatura wody wzrasta zwykle wraz z odległością od źródeł. Chłodniejsze są wody potoków górskich, cieplejsze rzek nizinnych.

□

i

Cl

C

7T

C

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader

lotatnik ” to C:\Document.r" ^1031.0.5.7.7”’^ strl89~Paint " f Itelix iLibraryTT^’ ff Hydrologia og...

Rys. 159. Rozkład temperatury wody w rzece (schemat)

W rocznym przebiegu temperatury wody większości cieków są dwa okresy: wolnej powierzchni wody i pokrywy lodowej. W przebiegu zlodzenia rzeki wyróżnia się trzy fazy:

-    fazę zamarzania rzeki,

-    fazę trwałej pokrywy lodow^rej.

-    fazę spływu lodów.

W każdej z nich występują charakterystyczne formy zlodzenia, które określa się wizualnie na podstawie ich wyglądu zewnętrznego. Wśród form zlodzenia wód rzecznych wyróżnia się: śryż, lepę, lód denny, lód brzegowy, częściową pokrywę lodową, krę i zatory. W fazie zamarzania rzeki występują: śryż, lepa. lód denny, lód brzegowy i częściowa pokrywa lodowa. Warunkami tworzenia się tych form są: temperatura powietrza znacznie poniżej 0°C, przepływ burzliwy (turbulentny) przechłodzonej wody i odpływ ciepła do atmosfery. Spełnienie tych warunków jest szczególnie korzystne w czasie bezchmurnych mroźnych nocy.

Lód denny ma charakter masy gąbczastej; są to kryształki lodu tworzące się na występach dennych i roślinności wodnej w wyniku wypromieniowania ciepła z powierz-

I90

CO

co

co

o

©

©

&

(J