IMG 1411271836

Leksykon prawidłowości psychologicznych 77

KA»/>'o9

86.    Przyczyny agresji - modelowanie (causes of aggression, learned aggression, modelingphenomena). Pod tym hasłem kryje się ważna prawidłowość poparta widoma badaniami. Okazuje się, że tak powszechne w społeczeństwach zjawisko agresji jest rezultatem uczenia się, to znaczy ludzie są agresywni dlatego, że dzięki tak zwanemu modelowaniu (uczeniu opartemu na obserwowaniu zachowań nagradzanych) zrozumieli, iż agresja przynosi im różne nagrody i przywileje. Na przykład chłopiec, który obserwuje, że ojciec dominuje nad rodziną poprzez agresję, przyswaja sobie taki wzorzec zachowania i powiela go w szkole (Bandura, 1973).

87.    Wzbudzanie agresji §aggression excitation, triggers of aggression) - dotyczy specyficznych czynników wzbudzających agresję u każdego człowieka, zwanych wyzwalaczaml Gdy człowiek zorientuje się, że ktoś kieruje w jego stronę tak zwaną agresję arbitralną, czyli zamierzoną, niczym nieuzasadnioną i przejawiającą się raczej w sytuacji prywatnej, a nie publicznej, wówczas reakcją sprowokowanego człowieka z dużym prawdopodobieństwem będzie nosiła znamiona agresji Agresja arbitralna jest wyzwalaczem agresji wśród ludzi. Z kolei u zwierząt wy-zwalacze agresji bywają instynktowne. Na przykład walka o dominację w stadzie wilków rozpoczyna się specyficznymi sygnałami (wyzwalaczami): szczerzeniem kłów, pochrapywaniem, nastroszeniem włosów. Później następuje walka - agresja. A jednak zwierzęta wypracowały sobie „kontrwyzwalacze’: pokonany samiec, odsłaniając brzuch i gardło, obwieszczane poddanie. Zwycięzca zachowuje pokonanego przy życiu, choć teraz rolę samca alfa będzie odgrywał młodszy osobnik. Ludzkie formy wzbudzaniąp agresji przez wyzwalacze nie przebiegają tak rytualnie czy instynktownie. Agresją w reakcji na jawne wyzwalacze może