75584 IMG 1411271941

Leksykon prawidłowości psychologicznych 87

124.    Warunkowanie klasyczne (classical conditioning) - polega na tym, że obiekty pierwotnie obojętne (lub bodźce warunkowe! nabierają dodatniego bądź

^■ujemnego znaczenia dzięki skojarzeniu icb z innymi obiektami (lub bodźcami ^■bezwarunkowymi), które już takie znaczenie mają (Pawłów; za; Włodarski,

■    1998). Dowiedziono istnienia tego zjawiska także w wypadku przenoszenia ^Oznaczenia afekty wnego stów takich, jak „paskudny”, „szczęśliwy”, na wyrażenia B bezsensowne (Blandford, Sampson 1964). Nawet znane stówa (na przykład B „ciemny” czy „jasny”) mogą nabrać znaczenia nagrody lub kary w zależności od B tego, czy skojarzą się z początkiem czy z końcem serii wstrząsów elektrycznych.

■    Warunkowanie klasyczne jest mechanizmem nabywania nowych i zmiany już

■    istniejących postaw i polega na bezpośrednim, nieświadomym kształtowaniu I stosunku emocjonalnego do obiektu (por. Wojciszke, 2002).

125.    Zasada konsekwencji i zaangażowania {social influence: too much invested I to quit phenomena-, Cialdini, 1994) — to prawidłowość ludzkiego zachowania i w określonym kontekście społecznym. Gdy coraz bardziej angażujemy się [ _w jakieś przedsięwzięcie, choć jest ono ryzykowne, kosztowne pod względem

! psychologicznym lub nieopłacalne, tkwimy w tym nadał, mając nadzieję na poprawę sytuacji, i nie zdajemy sobie sprawy ze zgubnego wpływu zaangażowania i lęku przed utratą już włożonej pracy czy innych inwestycji.

K26. Zasada niedostępności (social influence: inaccessibility rwie) - kiedy pewne dobra są niedostępne, wówczas ludzie cenią je bardziej, niż gdyby były dostępne (Cialdini, 1994).

IGwiazda na niebie budzi uwielbienie, a na ziemi zazdrość, kiedy spada [ do rąk sąsiada"

f K. Kwiatkowska, Prawdziwa historia Morgan le Fay i Rycerzy f Okrągłego Stołu, (Warszawa 1998, Prószyński i S-ka, s. 124).

127. Zasada percepcji seksualnej - wynikająca z ewolucji (Buss, 2000) odmienna, perspektywa interpretacji zachowań przez kobiety i mężczyzn. Mężczyźni systematycznie przeceniają skłonność kobiet do przygody seksualnej, podczas gdy kobiety nie doceniają skłonności mężczyzn do stałego zaangażowania emocjonalnego. Wiąże się to z ewolucyjnie wypracowanymi strategiami maksymalizacji, korzyści i minimalizacji kosztów i strat: mężczyźni, popełniając błąd przeceniania skłonności kobiet do erotycznych przygód (fałszywy alarm), tracą niewiele, gdyby zaś w ogóle nie podejmowali prób w tym kierunku, nie przekazywaliby dalej swoich genów (wysokie koszty). Z kolei kobiety, nie doceniając zaangażowania mężczyzn (błędne odrzucenie), tracą niewiele (jednego z kandydatów), a gdyby