IMGi11 (3)

114 Rozdział 3

Konstruktywizm reprezentuje jedną z wielkich idei w edukacji. Jej implikacje dla nauczycieli jak nauczać oraz kształtować umiejętność uczenia się są niepodważalne. Natomiast skupienie procesu nauczania na uczącym się należy do najważniejszych wkładów konstruktywizmu do procesu kształcenia.

3.2. Konstruktywistyczne uczenie się z wykorzystaniem Internetu

Wymienione wcześniej zasady uczenia się i poznawania są takie same w przypadku wykorzystania wszystkich mediów (mass mediów i mediów dydaktycznych) i środowisk uczenia się, włączając w to także Internet. W poniższym rozdziale przedstawione zostaną wybrane aspekty wykorzystania sieci rozległej Internet i zawartych w niej baz wiedzy i baz danych, przy stosowaniu technologii informa-cyjno-komunikacyjnych oraz programu nauczania.

Światowy serwis informacyjny World Wide Web¹ stanowi drugą falę cyfrowej rewolucji, która rozpoczęła się wraz z wykorzystywaniem komputera osobistego w roku 1980. Podobnie jak wiele innych technologii WWW pozwolił na urzeczywistnienie opracowanych wcześniej pomysłów, w tym przypadku idei hipertekstu² i uniwersalnego podziału na dokumenty i teksty. Lecz WWW może być także narzędziem pozwalającym urzeczywistnić wizje teoretyków procesu uczenia się, takich jak: Dcwey, Piaget i Wygotski, którzy wiele lat temu sugerowali stosowanie modelu konstruktywistycznego w nauczaniu-uczeniu się. Komputer, mający łączność z Siecią globalną i serwisem WWW dlatego są narzędziami, mogącymi realizować ujęcie konstruktywistyczne, ponieważ komputer może przetwarzać dane oraz je prezentować w różnej formie, a WWW ponieważ stanowi źródło wielu milionów połączeń oraz jest najbardziej powszechnym medium w pośredniej komunikacji interpersonalnej.

Do scharakteryzowania sieci globalnej wykorzystano już wiele metafor, np. informacyjna autostrada, cyfrowa biblioteka, cyberprzestrzeń czy globalna wioska. Te metafory są kompatybilne z określanym przez uczącego się znaczeniem poprzez samo naprowadzane na odpowiedzi pytania, ukierunkowaną działalność lub współuczestniczenie w przedsięwzięciu oparte na wspólnocie uczących się.

Określenie serwis WWW, inaczej Web, a w ogólności Internet, sugeruje również rozległą, złożoną sieć powiązanych ze sobą kabli, tworzących elastyczną strukturę nitek nie mających ani początku, ani końca. Z powodu swej unikalnej, w zasadzie nieprzewidywalnej i o różnym zagęszczeniu struktury, WWW wydaje się być stymulatorem wszelkich innowacji wśród jego użytkowników, oddającym w ręce poszczególnych użytkowników, ich grup oraz ludzi mających wspólne sprawy i cele, w zasadzie nieograniczone możliwości związane z olbrzymią liczbą informacji³.

WWW jest nową i jeszcze niedojrzałą technologią często nierzetelnąw zakresie swej zawartości i dostępie do niej, chaotyczną oraz zawierającą coraz więcej treści komercyjnych. Te tendencje będą się rozwijać w najbliższej przyszłości. Zawiera w sobie jednak potencjał, który chcą wykorzystać edukacyjni innowato-rzy. W takim razie należy odpowiedzieć na następujące pytanie: Mimo przedstawionych powyżej negatywnych przykładów, czy można w serwisie WWW znaleźć urzeczywistnienie wizji konstruktywistów?

Postarajmy się znaleźć sposoby, które pozwolą dorosłym poprzez dostęp do WWW i wykorzystanie jego zasobów budować wieloznaczeniowe zrozumienie zjawisk i procesów oraz swe kompetencje. Najlepszą metodą zrozumienia potencjału edukacyjnego WWW jest ocena, w jaki sposób ludzie tworzą znaczenia poprzez wykorzystanie zasobów Sieci. Wychodząc z tego punktu widzenia można wyszczególnić następujące cechy Sieci globalnej, wykorzystane jako źródła informacji w procesie uczenia się:

-    WWW jest potencjalnie dużym źródłem informacji, wartościowym zwłaszcza dla samokształcących się. Kognitywne ujęcie procesu uczenia się pozwala na przetwarzanie informacji. Dlatego Sieć jest bogatym źródłem informacji, które mogą zostać przetworzone, w celu ich pełnego zrozumienia.

-    Pewne strony WWW zawierają szczegóły, inne pozwalają na porównania lub syntezę. Sieć może akomodować różne zamierzenia użytkowników, tworząc ich dużą reprezentację, innym razem pozwala znaleźć bardzo specyficzne i szczegółowe informacje.

-    Zawartość Sieci i linki między informacjami są bardzo wartościowe. Połączenia przy wykorzystaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych są bardzo skuteczne. Można je traktować jako wysoko interaktywne i multimedialne miejsca w Sieci.

-    Komercja miesza się z informacjami edukacyjnymi. Ludzie korzystająz Sieci w różnym celu, kierując się szeroko pojętymi potrzebami edukacyjnymi, sprawami zawodowymi oraz prowadzeniem interesów przynoszących przychód. Gdy przeglądamy zasoby Sieci, użytkownicy powinni zawsze pytać o motywy tej czynności. Dlaczego ten materiał jest tutaj zamieszczony? Kto będzie chciał wykorzystać to źródło informacji? Czy będzie dowierzał prawdziwości jego zawartości?

1

World Wide Web - Światowa Pajęczyna. W 1989 roku Timothy Bemes-Lee, fizyk pracujący w CERN (Europejskie Laboratorium Cząstek Elementarnych), zaproponował globalny system pracy nad dokumentami wykorzystującymi idee hipertekstu, czyli możliwość automatycznego przechodzenia między powiązanymi ze sobą tekstami, które fizycznie mogą znajdować się w zupełnie innym miejscu niż tekst pierwszy. Eksplozja Internetu i WWW w połowie lat dziewięćdziesiątych stała się możliwa tylko dzięki opracowaniu specjalnych programów zwanych przeglądarkami internetowymi. Umożliwiają one łatwe poruszanie się po dziesiątkach milionów dostępnych obecnie w Internecie witryn WWW.

2

» R. Kubień, Hypertact, Berlin 1990.

3

“ J. S. Brown, Growing up digital: How the Web changes work. educatioh, andthe ways people learn, „Change”, 2000, s. 11-20.