Obraz15 (5)

W tym właśnie dniu jeden z kampinoskich oddziałów partyzanckich w sile 1 400 ludzi pod dowództwem mjr. Alfonsa Kotowskiego „Okonia" podjął próbę przedarcia się do Gór Świętokrzyskich. 29 września nieprzyjaciel dopadł go jednak w rejonie Jaktorowa i w nierównej walce rozbił. Reszta pozostałych w Puszczy partyzantów w sile 1 300 żołnierzy wycofała się na zachód, rozchodząc się do domów lub rozpraszając w terenie³⁸. Był to koniec zgrupowania kampinoskiego. 1 października dowódca 9 A zameldował, że akcja „Spadająca gwiazda" zakończyła się pełnym sukcesem³⁹.

Trzeba niestety stwierdzić, że te liczne i — jak się okazało — dobrze uzbrojone siły zgrupowania kampinoskiego nie odegrały większej roli w przebiegu powstania ani bezpośrednio, ani też pośrednio. Niepowodzeniem zakończyły się ich działania mające na celu dotarcie do Starego Miasta. Następnie w zasadzie absorbowały tylko uwagę dowództwa 9 A, czego wyrazem było omówione wcześniej wydzielenie w celu jego izolowania jednostek węgierskich. To wiązanie sił nieprzyjaciela było nieproporcjonalnie małe w stosunku do posiadanych możliwości. Nieprzyjaciel spodziewał się dużo większej aktywności partyzantów, stąd też do ich likwidacji wydzielił znaczne siły. Tymczasem rozbicie zgrupowania nie nastręczało mu większej trudności.

W Warszawie oddziały GK von dem Bacha oraz XXXXVI KPanc po pokonaniu oporu powstańców i jednostek 3 DP na Górnym Czerniakowie (22 września padł ostatni płonący broniony budynek) przystąpiły do likwidacji następnych ognisk walk. Stosowana była dotychczasowa taktyka koncentracji sił i środków przeciwko kolejnemu taktycznemu obiektowi. 24 września skierowano więc uderzenie na Mokotów. Na wykonanie tego zadania przeznaczono trzy dni czasu, a następnie przewidziano natarcie na Żoliborz, co było połączone z planem realizacji akcji „Spadająca gwiazda".

Niemieckie natarcie przebiegało szybko. Opuszczenie strefy walk w dniu 26 września przez część ludności cywilnej (około 4-5 tys. osób), co nastąpiło w wyniku uzgodnionego dwugodzinnego rozejmu, pozwoliło Niemcom zorientować się w bardzo trudnym położeniu obrońców Mokotowa. W związku z tym dowódca 9 A wyraził zgodę na doprowadzenie walk w tej dzielnicy do końca poza wyznaczonym terminem.

Mokotów złożył broń 27 września w godzinach przedpołudniowych. Tego też dnia w komunikacie prasowym Wehrmachtu opublikowano wiadomość o tym wydarzeniu, sformułowaną jako pochwałę niemieckich żołnierzy: „Walczące w składzie Grupy Korpuśnej von dem Bacha związki wojsk lądowych, SS i lotnictwa pod dowództwem gen. mjr. Rohra, mimo zaciekłego oporu, w zażartych walkach ulicznych zdobyły południowe przedmieście Warszawy — Mokotów. Wojska od tygodni prowadzące walkę z powstańcami w Warsza-

do akcji „Spadająca gwiazda" i zarys jej planu z 26 września 1944 r., MA DDR. WF-03/17371, kl. 620-22; trzy mapy z zamiarem poszczególnych faz akcji „Spadająca gwiazda", zbiory fotokopii autora.

³¹ J. Kirchmayer. op. cit., s. 411-412.

³⁰ Meldunek 9 Armii z I października 1944 r., MiD WIH, t. 312, roi. 343, kl. 7916842.

138