P2210453

CZĘŚĆ I

O IDEACH, ICH POCHODZENIU, ICH SKŁADZIE, ZWIĄZKACH MIĘDZY NIMI, O ABSTRAKCJI I O INNYCH RZECZACH

Rozdział 1

O pochodzeniu naszych idei

Wszelkie percepcje w umyśle ludzkim dzielą się na dwa odrębne rodzaje, które nazywać będę IMPRESJAMI i IDEAMI. Różnica między nimi polega na stopniu siły i żywości, z jaką narzucają się umysłowi i torują sobie drogę do naszej myśli lub świadomości. Te percepcje, które wchodzą do świadomości z największą siłą i natarczywością, możemy nazywać impresjami; przez tę nazwę rozumiem wszelkie nasze doznania zmysłowe, uczucia i emocje, kiedy zjawiają się one po raz pierwszy w naszej duszy. Przez idee rozumiem mgliste obrazy impresji w rozumowaniu i myśleniu; takie na przykład, jakie są wszystkie percepcje wzbudzone przez słowa, które tu piszę, wyjąwszy tylko te, które mają początek we wzroku i dotyku, oraz wyjąwszy bezpośrednią przyjemność lub przykrość, jaką to może powodować. Myślę, że nie będzie potrzeby używania wielu słów, by wyjaśnić tę różnicę. Każdy sam łatwo spostrzeże różnicę między odczuwaniem i myśleniem. Przeciętnie stopnie tych rodzajów odróżnia się łatwo; choć nie jest rzeczą niemożliwą, iżby w poszczególnych wypadkach były one bardzo podobne do siebie. Tak we śnie, w gorączce, w obłąkaniu lub we wszelkich bardzo gwałtownych poruszeniach duszy nasze idee mogą zbliżać się do impresji*. Z drugiej strony zdarza

Por. początek drugiej księgi (O wyobraźni) De la recherche de la veritł Nicolasa Malebranche’a, gdzie pisze on, że „czasami zdarza się, że u osób, których duchy zwierzęce są mocno zaburzone wskutek postu, braku snu, wysokiej gorączki lub jakiegoś gwałtownego wzruszenia,