Skanowanie 12 12 18 04 (22)

kiwania GIT, WIT, IMD (wspomaganie gazem, wodą, wtryskiwanie na folię), wtryskiwaniu kaskadowym, wielokomponentowym itp.

Geometria wlewu. Odmienna dla tworzyw amorficznych i częściowo krystalicznych. Ponadto: sposób ukrycia wlewka, sposób zrywania (ścinania) wlewka.

Położenie powierzchni podziału. W konstrukcji formy dąży się do stworzenia jednej, płaskiej powierzchni (płaszczyzny) podziału, a jeśli to niemożliwe - do ograniczenia liczby powierzchni podziału. Może to oznaczać, że krawędzie podziału gniazda nie będą się pokrywać z krawędziami wyrobu i niezbędna będzie korekta zbieżności na powierzchniach bocznych wyrobu. Położenie powierzchni podziału ma wpływ na odchyłki wymiarowe. Do istniejącej odchyłki wymiarów, mieszczących się w obu połówkach formy, dodaje się jeszcze ±0,1 mm, ze względu na:

• nakładanie się odchyłek wymiarów przedzielonych powierzchnią podziału (w przypadku, gdy odchyłki w obu połówkach gniazda są dodatnie lub ujemne, całkowita odchyłka wymiaru będzie dwukrotnie większa),

• występujące niekiedy „oddychanie” formy,

• konieczność regeneracji uszkodzonej powierzchni podziału przez np. szlifowanie — patrz tab. 3, 4.

Powierzchnie pierwszoplanowe. Konieczne jest ścisłe określenie stopnia gładkości i połysku (patrz załącznik 4, p. 11), rodzaju faktury wg typowego wzorca, głębokości faktury' na powierzchni czołowej i powierzchniach bocznych. Należy więc skonfrontować głębokość faktury' z dopuszczalną zbieżnością ścian bocznych.

Powierzchnie podlegające dodatkowym obróbkom. Powierzchnie, na których wykonywane jest drukowanie, naklejanie, zgrzewanie, powinny być dostosowane kształtem i gładkością do narzędzia technologicznego lub warunków operacji; wyrób może wymagać pozycjonowania (odpowiednie występy) lub podpierania. Często obowiązuje zakaz stosowania środków rozdzielających — w przypadku silikonowych dotyczy to całej hali produkcyjnej.

Zbieżności. Im mniejszy jest skurcz tworzywa i mniejsza grubość ścianki, tym ważniejsza jest zbieżność powierzchni zewnętrznych wypraski — decyduje ona niekiedy o możliwości otwarcia formy (zakleszczenie). Zbieżności wewnętrzne w zasadzie tylko ułatwiają, po otwarciu formy, pokonanie sil adhezji pomiędzy stemplem a wyrobem.

Ostre krawędzie. Ich położenie musi być szczegółowo określone, ponieważ determinować mogą umiejscowienie wstawek. Ostre krawędzie wewnątrz wypraski są potencjalnym miejscem tworzenia rys naprężeniowych i pęknięć. Na ostrych krawędziach grawiury liter znaku firmowego na powierzchni zewnętrznej wypraski następuje przerywanie warstwy' poślizgowej płynącego tworzywa — oprócz naprężeń własnych ich obecność może być przyczyną wad powierzchni (linie łezkowe).

Zapraski metalowe. Dokumentacja wyrobu powinna zawierać szczegółowy rysunek zaprasld z określeniem wymiarów i tolerancji części osadczej. Wykluczone jest stosowanie kształtów mogących powodować rysy naprężeniowe (np. sześciokąta) w wyniku silnego skurczu tworzywa. (Przy niektórych tworzywach wykluczone jest stosowanie zaprasek, np. PS, PC niewzmocniony). Należy skontrolować tolerancje wykonawcze części osadczej zaprasek w formie — dopuszczalna szczelina wynosi 0,02 mm dla wtryskiwania łatwo płynnych tworzyw technicznych. Obecność zaprasek spowoduje konieczność dostosowania formy do współpracy z głowicą robota oraz utrudni zagospodarowanie odpadów (mielenie). O ile jest to możliwe, należy zaproponować osadzanie zaprasek w dodatkowej operacji technologicznej po wykonaniu wypraski.

Zaczepy technologiczne: nie istniejące w dokumentacji, ale konieczne, np. ząbki zabezpieczające zakrętkę przed obrotem przy wykręcaniu rdzenia, zabieraki (podcięcia) na stemplu zatrzymujące wypraskę przy otwieraniu formy itp.

Inne: np. trudności z uwzględnieniem skurczu tworzywa na skoku gwintu, problemy karbu przy gwintach metrycznych, nie technologiczne wewnętrzne podcięcia obwodowe w tubusach soczewek itp.

7.1.2 Ocena dopuszczalnych odchyłek wymiarów tolerowanych

We wszystkich przypadkach uruchomienia produkcji wyrobów wtryskiwanych, w których występują wymiary tolerowane, konieczna jest kontrola możliwości dotrzymania wartości zadanych odchyłek. Obowiązuje tu żelazna zasada:

Tolerancje wymiarowej odchyłki typowe dla wyrobów metalowych nie mogą być stosowane do wyrobów z tworzyw sztucznych.

Stosowanie w przypadku wyrobów z tworzyw sztucznych układu pasowań obowiązujących w przemyśle metalowym jest błędem technologicznym.

Każdą wtryskiwaną wypraskę cechują następujące właściwości, nabyte podczas trwania procesu w formie i wynikające ze specyficznych własności fizycznych tej grupy materiałów:

• W każdym miejscu wypraski występuje inny skurcz. Oznacza to, że np. dla uzyskania tej samej średnicy wielu otworów może być konieczne stosowanie stempli o różnych średnicach.

• Skurcz w kierunku płynięcia jest zawsze inny niż w kierunku poprzecznym (anizotropia skurczu i własności na skutek orientacji cząsteczek lub wypełniaczy).