str13 (43)

¹11 1 111 '""i mmmmm m m

wprowadzone zostało dla układania kaptura na głowic, podobnie jak w końcu XIII w.

166. Suknia wierzchnia, wycięta po bokach, podszyta futrem, około poł. XIV w.

W zabytkach malarstwa z pocz, XIV w. występuje w kształcie rękawów w ubiorach męskich pewna rozmaitość szczegółów.

Powtarzają się obok siebie rękawy rozszerzone w górze, zwężone od łokcia i zapinane na szereg drobnych guzików, wąskie w całości i również zapinane (162 a-c), rozszerzone meco i skrócone niżej łokcia, oraz rękawy zakończone zwisającym, skrojonym wąsko płatkiem sukna (163a-c). Przy krótkich rękawach widoczne są innej barwy rękawy ubioru spodniego; w latach trzydziestych XIV w. panuje moda skróconych rękawów ze zwisającymi ozdobami z futra lub sukna.

Przy męskich ubiorach surcot noszono kaptury najczęściej odrzucone z głowy i ułożone w formie miękkich kołnierzy, pofałdowanych koło szyi (162 b). Jedynie barwa kapturów, odmienna zawsze od ubioru, łub ozdobne zakończenie ich brzegów i widoczny zwisający koniec {comelte)^ .zaznacza odrębną część ubioru. Oprócz gładkiego br2egu przy sukiennych ubiorach spotyka się w 1. poł. XIV w. ozdobne wycinanie brzegów u dołu (163 a-c).

167. Krój sukni kobiecej z klinami z wykopy lisk z Hcrjołfsnes w płd. Grenlandii. XIV w.

Płaszcze męskie, pomimo różnicy w proporcjach i szczegółach, były zawsze skrojone w kształcie wycinków koła i łączone na ramionach (164 a, b). Spotyka się w zabytkach sztuki krótkie płaszcze, otwarte z obu boków, spływające w licznych drobnych fałdach. Dłuższe płaszcze, również oparte na formie kolistej, mogły mieć po prawej stronie nad rozcięciem asymetryczną ozdobę z poziomych listew. Ten typ płaszczy nazywano we Francji iierigaut (164 bi. Występują one współcześnie w latach trzydziestych XIV w. również i we Włoszech, ;n. in. na freskach Simona Martiniego w Asyżu i na freskach Loreuzettiego w Palazzo Publico w Sienie. W męskich długich ubiorach włoskich z lat trzydziestych, nie przepasanych, luźnych, utrzymanych jeszcze w stylu XIII w., występują tylko modne szczegóły kroju i wykończenia na rękawach. Jedynie do jazdy konnej ubiory dla skrócenia przepasywano. Podobnie jak i we Francji dworskie ubiory męskie szyte były z. tkanin sukiennych, jednolitych w barwie lub z domieszką innej barwy w fakturze tkackiej, natomiast modne w XIII w. pasiaste tkaniny wełniane spotyka się we Włoszech na początku XIV w. w ubiorach służby dworskiej i łowieckiej, jak sokolników, muzyków i in. Szyto je bez modnych dodatków z wąskimi rękawami. Dłużej niż wc Francji utrzymały się w ubiorach ludzi młodych we Włoszech czepki wiązane pod brodą, noszone nawet pod kapeluszami około połowy stulecia, gdy we Francji w tym czasie były używane dość rzadko, przez ludzi starych nawet i w 2. poł. XIV w.

HI — Historia ubiorów 14Ó