str 014 015 (2)

4. KLĘSKI TEŻ BYŁY

W dziejach każdej armii zwycięstwa przeplatają się z klęskami. Nie są też od nich wolne dzieje oręża polskiego. Niektóre klęski jeszcze dziś wspominamy ze ściśniętym gardłem. Oto 10 miejscowości, z którymi kojarzą się „czarne dni” naszych dziejów. Dlaczego? Kiedy. to było?

f.	Batoh	6.	Legnica
2.	Cecora	7.	Maciejowice
3.	Chojnice	8.	Ostrołęka
4.	Gdańsk	9.	Sokal
5.	Koźmin	10.	Ujście

5. WYBITNI WODZOWIE

Możemy szczerze i ze spokojnym sumieniem stwierdzić, że mieliśmy w Polsce „urodzaj” na wybitnych wodzów, choć w niektórych okresach nawet przeciętnych brakowało. Nic więc dziwnego, że spośród wybranej przez nas dziesiątki aż siedmiu reprezentuje tylko dwa stulecia (XVI i XVII). Czyli nasz wybór jest trafny, osądzicie sami, ale przedtem musicie zidentyfikować tę dziesiątkę najwybitniejszych wodzów dawnej Polski.

1. Nie przegrał żadnej bitwy, a spośród jego zwycięstw jedno należy do szczytowych osiągnięć staropolskiej sztuki wojennej. Był nie tylko żołnierzem-prakty-klem, ale również teoretykiem i na trzy lata przed śmiercią opublikował znakomity traktat wojskowy. Jeszcze dziś możemy oglądać niedaleko Jeziora Rożnowskiego świadectwo jego zainteresowań nowościami sztuki fortyfikacyjnej.

2. Król i wódz. Walcząc z przeciwnikiem potężniejszym od siebie, częściej był na wozie niż pod wozem. Jako zwycięzca wkraczał do dwóch stolic. Przesunął granice Polski najdalej na zachód i południe.

3. Znakomity kawalerzysta, a potrafił zdobywać nawet okręty. Był hetmanem litewskim i gdy zabrakło hetmanów koronnych, jemu powierzono dowództwo nad wszystkimi wojskami Rzeczypospolitej. Spisał się znakomicie, ale zmarł nie doczekawszy ostatecznego triumfu.

4. Zwano go „Lwem Lechistanu”. W kraju zawistni nie szczędzili mu kłopotów i zgryzot. Choć przysięgał na wierność wrogowi Rzeczypospolitej, mógł służyć za wzór

15