str 086 087 (2)

45. „Z KURZEM KRWI BRATNIEJ’

Dla grupy pytań dotyczącej wojen domowych wydało mi się słuszne przypomnienie chorału Kornela Ujejskiego Z dymem pożarów. Wprawdzie pieśń ta powstała, gdy nie było ani państwa, ani wojska polskiego, ale „rzeź galicyjska” 1846 roku korzeniami swymi tkwiła w przeszłości feudalnego państwa. Jako narzędzie tego państwa wojsko było używane także do dławienia wolnościowych dążeń mas ludowych-. Z pomocą wojska tłumiono też ruchy wyzwoleńcze niepolskich narodów szlacheckiej Rzeczypospolitej na kresach wschodnich, kiedy to — mówiąc słowami Sienkiewicza — „nienawiść wrosła w serca i zatruła krew pobratymczą”. Wojsko było również wykorzystywane w wojnach domowych między skłóconymi grupami feudałów.

1.    Gdzie i kiedy ponieśli klęskę polscy husyci? Jakie miasto wielkopolskie było ostatnim ośrodkiem ich oporu?

2.    Jaki bój stoczony został pod Kruszwicą w 1096 roku?

3.    Gdzie i w jakich okolicznościach wybito sławną dywizję czarniecczyków?

4.    Kto i o co walczył nad Mozgawą w 1195 roku?

5.    Gdzie, kiedy i przez kogo pobici zostali „pierzyna, łacina i dziecina”?

6.    Kto bronił się na zamku czorsztyńskim w 1651 roku?

7.    Gdzie, kiedy i z jakim rezultatem stoczona została walna bitwa podczas rokoszu Zebrzydowskiego?

8.    Czyj bunt został stłumiony pod Bogucicami?

9.    W jakiej to bitwie pod Kaliszem Polacy bili się między sobą?

10. Wymień przynajmniej trzy powstania kozackie poprzedzające powstanie Chmielnickiego.

46. NA WOJNACH DALEKICH

W 1000 roku cesarz Otton III, opuszczając Gniezno po słynnej wizycie u Bolesława Chrobrego, zabrał z sobą 300 polskich wojów. Posiłkowali oni cesarza w wprawie do Italii i prawdopodobnie byli pierwszymi żołnierzami polskimi, którzy zawędrowali tak daleko. Z czasem nawet dalsze wyprawy nie były rzadkością, a sojuszom politycznym coraz częściej towarzyszyły imprezy prywatne. Oto 10 przykładów — należy odpowiedzieć na pytanie, o czym mówią poniższe zestawienia?

1.	Jerozolima	Henryk, książę sandomierski
2.	Durnkrut	Bolesław Wstydliwy
3.	Muhldorf	Bernard, książę świdnicki
4.	Worskla	Spytek z Melsztyna
5.	Golubac	Zawisza Czarny z Garbowa
6.	Warna	Władysław III Jagiellończyk
7.	Pawia	Stanisław Łaski
8.	Itamaraki	Krzysztof Arciszewski
9.	Sara toga	Tadeusz Kościuszko
10.	Savannah	Kazimierz Pułaski

87