tomI (251)

FlZJOPATOLOGICZNh PODSTAWY FIZJOTERAPII 253

obciążeniem pracą a mocą serca, (obniżenie mocy wskutek osłabienia mięśnia sercowego). Na ogół niestosunek ten ma miejsce w przypadkach nadmiernego obciążenia pracą niektórych chorych kardiologicznych, bądź niedostatecznej mocy serca - zwłaszcza w chorobie wieńcowej i zapaleniu mięśnia sercowego. Czasem obserwuje się wpływ poprzez obie składowe. Niewydolność serca oznacza z kolei stan, w którym mięsień ten nie jest w stanic dłużej utrzymać określonej wydajności (p. wyżej - niewydolność krążenia);

•    zaburzenia czynności zastawek serca mogą występować w postaci niedomykalności lub zwężenia (albo obu tych składowych łącznie) i dotyczyć jednej zastawki lub większej ich liczby. Podstawowa sprawa dotyczy cofania się krwi (przy niedomykalności) i utrudnienia przepływu (przy zwężeniu), co powoduje rozszerzenie odpowiednich jam serca, przerost części mięśnia sercowego oraz rozwój odpowiedniego do rodzaju wady rodzaju niewydolności krążenia;

•    zaburzenia krążenia wieńcowego wywierają istotny, negatywny wpływ na czynność serca. Z zaburzeniami tymi spotykamy się w przypadku choroby wieńcowej (niedokrwiennej choroby serca), kiedy to okresowo bądź bardziej długotrwale ujawniają się objawy niedoboru tlenu w stosunku do potrzeb mięśnia sercowego, czego szczególnym wyrazem jest ból. Slan ten spowodowany jest zwężeniem światła naczyń wieńcowych - najczęściej na tle miażdżycowym. Na ogół na tym samym tle może też dojść do nagle powstałej martwicy części mięśnia sercowego - czyli do jego zawału (infaretus). Objawy i postacie lego schorzenia mogą być różne, lecz ich opis wykracza poza przyjęte ramy lego podręcznika;

•    zawał mięśnia sercowego, jako miejscowe i nagłe zaburzenie krążenia, którego skutkiem jest martwica d sin ej części tkanki, może być spowodowany zatorem bądź zakrzepem i - poza mięśniem sercowym - może dotyczyć też innych narządów (np. płuc, śledziony, wątroby, trzustki czy krezki). W fizjoterapii szczególne miejsce zajmują zawały mózgu, będące tzw. niedokrwiennymi udarami mózgu;

•    inne jeszcze zaburzenia miejscowego krążenia krwi to niedokrwienie, przekrwienie i krwotok. Niedokrwienie (ischemia) to stan, w którym mniej krwi dopływa do danego narządu, co spowodowane bywa zwężeniem tętnic lub przemieszczeniem krwi do innych części ciała. W fizjoterapii największe znaczenie ma niedokrwienie mięśni szkieletowych (co powoduje obniżenie siły ich skurczu), mięśnia sercowego oraz mózgu (mogące np. spowodować omdlenie). Przekrwienie dotyczy natomiast nadmiernego wypełnienia naczyń krwią. Może ono być czynne (tętnicze), bierne (żylne) i mieszane. Najważniejsze zmiany towarzyszą przekrwieniu biernemu, zwanemu też zastojem krwi, do którego dochodzi wskutek utrudnionego odpływu krwi. Lokalny zastój powstaje na ogół wskutek ucisku naczynia od zewnątrz bądź zatkania go od wewnątrz. Utrudniony odpływ może być spowodowany też niewydolnością