tomI (93)

Anatomiczne i fizjologiczne podstawy fizjoterapii 95

Większość opisanych wyżej, a związanych ze sterowaniem ruchami procesów' fizjologicznych, mieści się w pojęciu „analizator kinestetyczny”. Według Walickiego, jest to pojęcie czynnościowe, wprowadzone w miejsce statycznego poglądu o ścisłej lokalizacji „ośrodków” zawiadujących określoną czynnością ruchową. Przyjęcie terminu analizator kinestetyczny oznacza płynność granic ośrodków ruchowych i jego dynamiczną lokalizację w korze mózgowej. Wskazuje to także na jedność części aferentnej i efercntncj.

Obecnie - wg Vclc - funkcjonowanie układu sterującego ruchami porównuje się do pracy komputera. Z pewnym uproszczeniem przyjmuje się, że w o.u.n. istnieje ograniczona struktura neuronów, analogicznie do struktury peryferii w komputerze (hardware). Firmowo w komputerze zakodowane są również pewne procedury (firmware), którym u człowieka odpowiada pewien genetycznie zakodowany charakter określonych funkcji podstawowych. W końcu w komputerze można wykorzystywać programy użytkowe (software), których się komputer może „nauczyć”. Tak samo jest w odniesieniu do o.u.n., gdzie egzystują nowo opanowane funkcje (wzorce ruchowe), których się o.u.n. nauczył, i których używa. Wyprzedzając nieco dalszy opis można powiedzieć, że dowolny ruch (program ruchowy) zawiera szereg elementów (wzorzec, stereotyp, podprogram). Posiada on swoją strukturę organizacy jną (schemat czasowo-przestrzenny) i funkcjonuje w pamięci jako wzorzec, w postaci swego rodzaju ruchowej matrycy (analogicznie do nagranych na dysku komputera). Jeśli więc chce się wyzwolić dany ruch, musi się tylko ową matrycę wywołać, i odpowiednio adresować - tj. przesłać drogami zstępującymi do organów wykonawczych. Proces ten jest oczywiście bardziej złożony, jako

SOFTWARE WYUCZONE

(PROGRAMY == WZORCE

UŻYTKOWE) POSTAWY I RUCHU

t

\

FIRMWARE =

\ t

FUNKCJE

PODSTAWOWE

ZAKODOWANE

GENETYCZNIE

t

HARDWARE = STRUKTURA NEURONÓW

/

Rye. 52. System sterowania mchami w konfrontacji z oprogramowaniem komputera.