77483 tomI (53)

Anatomiczne i fizjologiczne podstawy fizjoterapii 55

podatność na ruchy kręgosłupa. I tak, skłon w bok rozciąga łańcuch sympatyczny po stronie wypukłej, zgięcie rozciąga go obustronnie w odcinku piersiowym i lędźwiowym, a wyprost w odcinku szyjnym. Ludzie długotrwale przebywający w pozycji „siadu przedniego” trwale rozciągają zatem układ autonomiczny w piersiowym i lędźwiowym odcinku. W związku z tym błahy nawet skłon tułowia, globalny ruch kończynami dolnymi iub górnymi może w pewnych warunkach wyzwolić takie reakcje neurowegetatywne, jak: bóle głowy, klatki piersiowej czy brzucha, nudności, zmiany koloru skóry czy wreszcie wzmożoną potliwość.

Nerwy obwodowe zawierające w swoim przebiegu włókna motoryczne, czuciowe oraz autonomiczne. Akson posiada własne mechanizmy ochronne na rozciąganie i ściskanie. Przebiega on bowiem w endoneurium falisto (tzw. spiralne taśmy Fantany), co pozwala mu na pewien zakres rozciągania i „poddawania się” naciskowi. W przekroju poprzecznym, oprócz włókien nerwowych, nerwy obwodowe zbudowane są również z kilku warstw tkanki łącznej, tworzącej endoneurium, per-ineurium, epineurium i mezoneurium.

Endoneurium (śródnerwie) zbudowane jest z tkanki łącznej, kolagenowej, której włókna przebiegają osiowo. Bezpośrednio otacza ono neuron i chroni go przed działaniem sił rozciągających, utrzymując jednocześnie lekko dodatnie ciśnienie w przestrzeni podepineuralnej. Perineurium (onerwie) to swego rodzaju pochewka otaczająca pęczek aksonów (do 15 warstw), posiadająca również włókna o przebiegu skośnym oraz okrężnym, dzięki czemu ochrania ona neuron głównie na działanie sił skierowanych poprzecznie w stosunku do jego osi długiej. Stanowi ono również barierę dyfuzyjną. Kolejną warstwę tworzy epineurium (nanerwie), dzielące się na wewnętrzne (wypełniające przestrzenie między pęczkami) oraz zewnętrzne (otaczające całość). Z jednej strony chroni i amortyzuje ono pęczki nerwowe, a z drugiej zapewnia poślizg między pęczkami podczas ruchów kończyn. Większa ilość epineurium znajduje się w okolicach, w których nerw przechodzi obok stawu lub naturalnej cieśni.

Mesoneurium z kolei porównywane bywa do krezki jelita. Poprzez nie wnikają naczynia krwionośne do nerwu. Pozwala ono również na ślizg całego pnia nerwowego względem otaczających tkanek. Mesoneurium prawdopodobnie przymocowane jest zarówno do nerwu, jak i do tkanek otaczających (zazwyczaj w okolicach stawów oraz cieśni).

Tkanki łączne olaczające nerw są dobrze ukrwione, posiadają liczne naczynia limfatyezne oraz są bardzo dobrze unerwione.

Unaczynienie nerwów obwodowych jest tak zorganizowane, by w każdej sytuacji zabezpieczyć dopływ krwi do pnia nerwowego. Naczynia krwionośne nerwów obwodowych posiadają pewien naturalny „luz” pozwalający na normalne ukrwie-nie, niezależne od pozycji nerwu w stosunku do otaczających go tkanek, a także przy pewnym ruchu (ślizgu) nerwu w swoim łożu. Do zaburzenia cyrkulacji krwi