Magazyn6
0601

398

BELGJA

na jest przeważnie drobna (*/₈ ogółu gospodarstw ma poniżej 5 ha); duże fermy, skoncentrowane głównie w B. środk., nie przekraczają 150 ha. Wydobywanie węgla sprawia pewne trudności związane z właściwościami jego zalegania (liczne a cienkie pokłady); głębokość szybów sięga 500, miejscami nawet 1 000 m, co daje dość wysokie koszta wydobywania. Roczne wydobycie węgla sięga 27 milj. tonn. Produkcja koksu w 1931 wyniosła 4877 tys. t (w 1928

—    6 iii tys.), żeliwa — 3 145 tys. (1928

—    3 905 tys.), stali — 3 074 tys. (1928 — 3 934 tys.), cynku — około 200 tys. Robotników pracuje w kopalniach węgla 160 tys., w hutnictwie około 40 tys., w przemyśle żelaznym 100 tys., chemicznym 38 tys., szklanym i ceramicznym po 26 tys., we włókiennictwie około 150 tys. — Ilość bezrobotnych dochodziła w 1931 do 130 tys., w 1933 do 195 tys. (20% ogólnej liczby robotników).

3. Komunikacja, ludność. Długość linij kolejowych wynosi w B. 5 100 km, do czego należy doliczyć jeszcze 4 500 km wąsko-torówek i tramwajów; razem więc 9600 km, t. j. 1 km kolei na każde 3 km powierzchni kraju. Długość wewnętrznych dróg wodnych wynosi 2000 km; najważniej szemi z nich są dwa wielkie kanały łączące Skaldę w Antwerpji z Mozą pod Liege i pod Charleroi; pierwszy z nich przewozi rocznie do 3 milj. t. towarów. Okręty, które weszły w 1933 do portów B. miały pojemność 25 milj. t; belgijska flota handlowa stanowi w tern małą część, całkowita jej pojemność wynosi 45G tys. t.

Ludność B mówi językami francuskim i flamandzkim: pierwszym mówiło w 1920

—    38,5 % ogółu mieszkańców, drugim 43%: dwujęzycznych było 13%, mówiących językiem niemieckim — 1,3%, innemi językami — 4%. Granica językowa przechodzi przez środek kraju, nieco na płd. od Brukseli, z zachodu na wschód, tak że prowincja Brabantu jest przecięta na pół; obie Flandrje, Antwerpja i Limburg są flamandzkie, a Hainaut, Namur, Liege i Luksemburg — francuskie (walońskie). Na wschodniej rubieży istnieją terytorja językowe niemieckie. Prawie cała ludność B. jest katolicką. Liczba urodzin wynosi około 2o⁰/w, z tendencją do zmniejszania się; śmiertelność wynosi 13°/oo. Ludność miejska stanowi ^s/_a całej ludności, i koncentruje się głównie w miastach niewielkich: miast ponad 10 000 mieszk. ma B. 103, natomiast ponad 100 000 tylko 4 (Bruksela, Antwerpja, Leodjum, Gandawa).

4. Finanse, handel. Budżet państwa wynosił w 1931 — 11,6 miljardów fr. w dochodach i r2,6 w wydatkach (a w 1932 — 10,9 i 11,1 md.). Prócz tego istniał osobny budżet inwestycyjny. Dług wewnętrzny państwa wynosił w 1932 — 27,3 niljardy fr., dług zagraniczny 25,6 md.

Wartość handlu zagranicznego B. wynosiła we frankach belgijskich (1 fr. = 0,25 zł) w 1931 — 23,7 miljarda w przywozie i 23,2 md. w wywozie; w 1933 cyfry te spadły do 14,7 md. i 14 md., t. j. około 2 tys. fr. na głowę ludności. Importowano najwięcej surowców (za 7 md. fr.), wywożono przeważnie fabrykaty (za 7,6 md.).

Kapitaliści belgijscy zakładają* ^,;''zne przedsiębiorstwa poza granicami    “

Francji, Hiszpanji, Włoszech, Po Rumunji, Argentynie, Brazylji, Cln.u.

Są to kopalnie, fabryki, przedsiębiorstwa tramwajowe i kolejowe. Ogólną ich wartość szacowano na 4 miljardy fr.

Kolonją Belgji od 1907 jest Kongo Belgijskie, które przedtem (od 1885) stanowiło terytorjum poddane personalnie królowi B. W B. obowiązuje powszechna służba wojskowa. Czas służby czynnej wynosi około roku, następnie 15 lat w rezerwie i 10 w wojsku terytorjalnem. Stan liczebny armji wynosił w 1929/30 — 64400 ludzi; wydatki ńa cele obrony państwa — około miljarda franków.

Literatura: Annuaire Gónćral de la France et de VEtranger_t Paris, Larousse. —■ Demangeon A.: Bdgięue, Pays-Bm. Luzemhourg. Giographie Universelle publiie sous la direction de Vidal de la Blachę et Gallois, I. //. — łlalkin J.: Giographie de la Belgique. Namur 1923. — Hilbner* m geographisch-statisti-sche TabeUen. Wten, Seidd und Sohn. — J. St. Lewiński: UEnolution industrielle de la Bdgique. Bmxelles 1911. — Patria Belgica: Encyclopidie nalionale publiie sous la direction de E. wm Bemmeł. Bruzdles 1873—1876. — Who's Who in Europę. London 1936.    ^ Pietkiewicz.

II. Historja i stosunki polityczne.

1. Dzieje Belgji do 1815 r. Belgowie przybyli z za Renu ok. 300 r. przed Chr. i zajęli kraj między rzekami Waal, Ren, Marna, Sekwana a morzem północnem. Osiadłej tam ludności nadali Rzymianie nazwę Belgów. Byli oni pochodzenia celtyckiego lub germańskiego, po przejściu Renu uczestniczyli jednak więcej w życiu Galji, niż Ger-manji.