Magazyn6
1801

410

BELGJA — BENEDYKT XV.

liczebnym jej sił na terenie izb ustawodawczych (23 posłów). Reprezentując sfery kapitalistyczne i intelektualne, zbliżone do niasonerji, partja liberalna podkreśla w swym programie świecką koncepcję, państwa, równocześnie zaś przeciwstawia się etatyzmowi i głosi hasło umiarkowanego konserwatyzmu na terenie społecznym. Inne partje, jak komuniści (9 posłów), t. zw. frontyści, czyli separatyści flamandzcy (16 posłów) oiaz t. zw. reksiści (od słowa Christus Rex), reprezentujący tendencje faszystowskie (21 posłów), nie odgrywają narazie większej roli w życiu politycznem Belgji, niemniej jednak ich stały, a po ostatnich wyborach z r. 1936 gwałtowny wzrost liczebny jest bardzo znamienny dla stosunków belgijskich i może w przyszłości wywołać w nich poważne zmiany.

Literatura: Emmeln As Prawo konstytucyjne tłum. Konopczyńskiego i Luto^lański go. War nawa _t II wyd. 1921. — Hutoire de la Belgiąm contemporaine 1830—1914. Dzieło zbiorowe, 2 tomy. Bruzelles 1928. — D'Hc idti Systłme pratięue et raisonni de la Riprćsentation proportionnelle. 1882. — H. ron Moli Manuel de droi*conskjiutionnel de la Belgięue. Liźge 1924. Plreime H. Histoire de Bdgique_t t. VI. 1926. — La mejuń-dique des peuples. Pat is 1931. T. I (dzieło zbiorowej.

Marjan Zygmunt Jedlicki.

Bendixen Friedrich.

B. urodził się 1864 w San Francisco, um. w 1920 w Niemczech. B)ł właściwie praktykiem; przez długi czas aż do śmierci zajmował stanowisko dyr. banku hip. w Hamburgu. W świecie naukowym dał się poznać przez swe prace z dziedziny teorji pieniądza i polityki walutowej. Stoi w nich na gruncie nommalistycznej teorji Knappa i stara się ją rozwijać. Uważa, że pieniądz nie jest ani dobrem użytkowem, ani wytnie n-nem, ale symbolem świadczeń oddawanych społeczeństwu i legitymacją do uzyskania świadczeń od drugiej strony, biorącej udział w wymianie. Interesował się modnem dzisiaj zagadnieniem pieniądza neutralnego, t. j. takiego, który nie wywierałby żadnego wpływu na wysokość cen towarów. Aby taki pieniądz osiągnąć, ilość pieniądza powinna odpowiadać w pewnym stosunku ilości produktów; zwiększenie ilości produktów winno być powodem zwiększenia ilości pieniądza. Tym wymagaiiiom odpowiadają według B. najlepiej banknoty, wydawane przez państwo i oparte na ilości weksli oddanych do dyskonta. Ważniejsze prace: „Das Wesen des Geldes", Miinchen u. Leip-zig I9°8, wyd. 3-cie 1923. — „Geld und

Kapitał. Gesammelte Aufsatze". Miinchen u. Lcipzig 1912. — „Wahrungspolitik und (.eldtheorie im Lichte des Weltkrieges". Miinchen u. Leipzig 1916 i szereg dalszych wydań. — „Das Inflatiom proH~m“. Stuttgart 1917.

W Trąmpczyfiski.

Benedykt XV.

(Giacomo della Chiesa).

Urodzony w Genui 21. XI. 1854 r., z ojca margrabiego Józefa i matki z doi.iu mar-grabianki Migliorati, um. 22. I. 1922 r. Studjował prawo i uzyskał dyplom w r. 1875. Prawa kościelnego słuchał w du-chownem collegio Capranica oraz w akademji dei nobili ecclesiasti-c i. Pierwszą mszę świętą odprawił na Boże Narodzenie r. 1878. Towarzyszył później nuncjuszowi Rampolli jako audytor do Madrytu. Spędził tam cztery lata (1883 do 1886). Na czas jego działalności w Hiszpan j i przypada arbitraż Leona XIII w sprawie wysp Karolińskich. Rampolla, wróciwszy do Rzymu, został sekretarzem Stanu. Della Chipsa wszedł wtedy w skład urzędników sekretarjatu. „Malutki" (późniejszy papież był małego wzrostu i raczej ułomny w budowie fizycznej, nad którą do minowało wszakże wysokie czoło i przenikliwe oczy) zaawansował na „substytuta" sekretarza Stanu 23 kwietnia 1901 r., na któiem to stanowisku przetrwał nawet Ram-pollę i pozostał do r. 1907; w tym czasie Pius X mianował go arcybiskupem boloń-skim. W czerwcu r. 1914 został d. C. kardynałem, a zaledwie w parę miesięcy później papieżem (3 września), przyjmując miano Benedykta XV, na pamiątkę jednego ze swych poprzedników, Lambertiniego z Bolonji. Koronował się, ze względu na szalejącą wielką wojnę, nie w bazylice św. Piotra, ale w kaplicy Sykstyńskiej. Własnoręcznie zawiadomił o swoim wyborze prezydenta Francji, z którą od lat dziesięciu Watykan nie utrzymywał był stosunków dyplomatycznych. Nawiązał również nieoficjalne stosunki z rządem włoskim. Se kretarzem Stanu mianował początkowo kard. Ferratę, który jednak niebawem umacł i został zastąpiony przez kard. Piotra Gasparrego. Polityka B. XV dążyła — jeszcze w ogniu wojny europejskiej — do stopniowego rozbrojenia, do przymusowego arbil rażu, do ustanowienia wolności mórz,