Magazyn6
1601

408

BELGJA

la ncutroHŁe belgc. Bruzelles_t Librairie Albert Dewit 1927. — E. de Beyenst Questionsbelges. VanOest. Bruzelles 1918.— H. Car tan de Wlart: La Belgique_t boulemrd du droit 1914—1916. Blond et Cay. J. Deniert Lei relalions hol-lando-belget. Let Prenes Universitairea de France. 1922. —

J.    Deatrśe: La Belgiąue et le Grand-Duchi du Luzembourg.

Van Ont 1918. — The Encyclopaedia Britanica 1929. — UEncyclopidie Belgc. Edition de la Benaissance du Livre. Bruzelles 1933. — Grand Dictionnaire Unirersel du XIX sićcle. P. LaroutSć. Parii 1897. — C. Huysmane: The Flemish Question. Journal of the Royal Institutc of International Affairs. Septembre 1930. — P. Hyman*: La politiąue itranghre de la Belgiąue. Bruzelles. Imprimerie Scientifiąue. 1924. — W. Lednicki:    Wspomnienia brukselskie. Przegląd

Współczesny Nr. 120. Kwiecień 1932. — L. de IAchtenetdei Lćopold J, Lłopold II. Bruzelles. Albert Dewit 1928. —

K.    Merzbach, płk. belg. Sztabu gł.: Emigracja Polska — Oficerowie Polscy. Przegląd Współczesny Nr. 120. Kwiecień 1932. — H. Pirennei Histoire de Belgiąue. Bruzelles. Maurice Lamer tin. 1921. — H. Pirennes La Belgiąue et la Guerre Mon-diale. Parii 1928. — H. A. Rolim La politiąue de la Belgiąue dans la Sociśtł des Nations. Geniw, Kunatng 1931. — E. Vanderveldes La Belgiąue et la politiąue. Le parli ourrier belge. Bevue des Vivants. Fćurier 1928. — St. Wędkietciczs Problem narodowości belgijskiej. Przegląd Współczesny Nr. 120. Kwiecień 1932. — Brand WMttocki Belg.um under German occupation. London 1919.

Władysław Sobański.

III. Ustrój polityczny.

1. Konstytucja. Dzisiejszy ustrój Belgji opiera się na Konstytucji, uchwalonej przez Kongres narodowy (Konstytuanta wybrana przez społeczeństwo belgijskie po powstaniu w roku 1830). 7 lutego 1831 r. Konstytucja ta, rewidowana kilkakrotnie, stworzyła w Belgji „monarchję dziedziczną konstytucyjną i reprezentacyjną". Król jest suwere-nem „tylko w zastępstwie ludu belgijskiego i w sposób oznaczony Konstytucją". Tron królewski jest dziedziczny w linji męskiej ks. Saxen-Koburg na zasadzie primogeni-tury. W razie braku syna dziedziczą męscy krewni boczni według bliskości pokrewieństwa, na wypadek zaś gdy i tych niema, król ma prawo ustanowić następcę za zgodą par lamentu (kwalifikowana większość */» głosów przy */» obecnych). Jeżeli król nie skorzysta z tego prawa, wyznaczenie następcy przechodzi po jego śmierci na parlament. Do parlamentu należy również decyzja o potrzebie ustanowienia regencji i wyznaczenie osoby regenta na wypadek małoletności króla, lub innych przeszkód uniemożliwiających mu wykonanie władzy. Osoba króla jest nietykalna i nieodpowiedzialna, każdy jednak akt urzędowy króla musi być zaopatrzony w podpis odnośnego ministra, który w ten sposób bierze zań wszelką odpowiedzialność. — Atrybucje władzy królewskiej są następujące: 1) repi ezentacja państwa nazewnątrz, 2) zwoływanie, odraczanie i rozwiązywanie izb ustawodawczych, 3) sankcjonowanie uchwalonych przez obie izby projektów ustawodawczych i ogłaszanie ustaw (król ma w tym zakresie prawo t. zw. veta), 4) wydawanie rozporządzeń wykonawczych do ustaw, 5) dowództwo sil zbrojnych, 6) wypowiadanie wojny, zawieranie pokoju i traktatów handlowych pod warunkiem ratyfikacji ze strony parlamentu, 7) mianowanie ministrów, urzędników t. zw. „głównych" (wyższych), przedstawicieli dyplomatycznych, oficerów i sędziów, 8) prawo bicia monety, 9) kontrola nad samorządem, 10) prawo łaski, 11) nadawanie orderów w granicach ustaw, 12) nadawanie tytułów szlacheckich, które w Belgji nie dają żadnych praw politycznych Rząd: Ministrowie dzielą się na tych, którzy stoją na czele poszczególnych resortów administracyjnych i t. zw. m i n i s t r e s d’E t a t, czyli ministrów bez teki. Jedni i drudzy tworzą razem ciało kolegjalne — Radę Ministrów. Przewodniczącym tego ciała jest jeden z pośród ministrów, noszący zwyczajowy tytuł „pierwszego ministra". Jest to faktyczny szef rządu. Ministrowie, prócz funkcyj kierowniczych w zakresie administracji, mają następujące uprawnienia: 1) prawo udziału w obradach parlamentu i przemawiania tam na każde żądanie, 2) inicjatywę ustawodawczą, 3) kontr-asygnowanie aktów monarszych, 4) sprawowanie atrybucyj władzy monarszej w okresie wakansu tronu. Konstytucja przewiduje odpowiedzialność ministrów: karną przed Trybunałem kasacyjnym, gdzie oskarża ich Izba Posłów oraz polityczną, która polega na tern, że rząd, względnie poszczególni ministrowie muszą ustąpić w razie otrzymania votum nieufności ze strony jednej lub drugiej izby parlamentu. W tym ostatnim wypadku jednak król może na życzenie rządu rozwiązać Izbę i wówczas losy rządu zależą od wyniku nowych wyborów. — Parlament składa się z dwóch izb: 1) Senatu 1 2) Izby Posłów.— W Senacie zasiada kilka kategoryj członków. Najliczniejszą kategorję, równającą się połowie liczby członków Izby Posłów, stanowią senatorowie wybrani przez ludność. Czynne prawo wyborcze przysługuje tym, którzy ukończyli 30-ty rok życia. Pizy biernem prawie wyborczem Konstytucja wymienia wyraźnie 21 kategoryj obywateli, z pośród których jedynie mogą rekrutować się przyszli senatorowie (ministrowie