Magazyn6
1501

407

BELGJA

(1833—1861), kompozytor Jozef Wieniawski, Henryk Merzbach.

Do czasu wojny światowej sympatje Bel-gji dla Polski były silą rzeczy platoniczne, ale tak emigranci polscy, jak i studenci kształcący się w wyższych uczelniach belgijskich (katolicki uniwersytet w Lowanjum, politechnika w Leodjum, szkoła rolnicza w Gembloux, wyższa szkoła handlowa w Antwerpji, wolny uniwersytet w Brukseli) zawsze spotykali się z życzliwem przyjęciem.

Po 1918 r. i odzyskaniu niepodległości Polski, na podłożu tradycyjnych sympatyj, rozwinęło się żywsze zainteresowanie Bel-gji przez stopniowe zrozumienie znaczenia Polski, jako przeciwwagi wspólnemu niebezpieczeństwu niemieckiemu i jako oporu przeciwko bolszewizmowi. Wprawdzie w 1920 r. pod naciskiem II międzynarodówki (Vandervelde) wstrzymano przewóz przez Antwerpję materjałów wojennych z Francji do Polski, to jednak czynne po parcie okazane przez socjalistów belgijskich bolszewikom wywołało żywiołową reakcję społeczeństwa, które na wezwanie kardynała Mercier licznemi darami starało się ulżyć niedoli polskiego ludu (wysłanie pociągu sanitarnego, przewoźnej kaplicy dla wojska, daru królowej Elżbiety i ofiar w naturze i w pieniądzach).

Na terenie Ligi Narodów przedstawiciel Belgji, Hymans, odegrał czynną rolę w sprawach tyczących się Polski (okupacja Wilna przez gen. Żeligowskiego, ustalenie granicy polsko-litewskiej, plebiscyt śląski). Od chwili zmniejszenia się aktywności polityki belgijskiej, na arenie międzynarodowej zainteresowanie Polską rozwinęło się głównie w kierunku ekonomicznym.

Podstawą prawną stosunków gospodarczych belgijsko-polskich jest traktat handlowy zawarty z Belgją (w imieniu Unji ekonomicznej belgo-luksemburskiej) 30. XII 1922 r. (Dz. U. 1923 Nr. 106), dopełniony układem dodatkowym (avtnant) z 10. VI. 1933 r. (Dz. U. 1934 Nr 78), konwencj'ą weterynaryjną z 18. XII. 1930 r. (Dz. U. 1932 Nr. 96) i konwencją konsularną z 12. VI. 1928 r., ratyfikowaną 6. IX. 1931 (Dz. U. 193¹ Nr. 71). Z wyjątkiem lat 1928 i 1929 bilans handlowy był stale dodatni dla Polski (w 1934 r. zł 32 937 000) i stanowił w 1934 ^r- ^w przywozie 3,1%, a w wywozie 5,9% całości. W 1932 r. przywóz do Polski wyniósł zł 28 543 000, wobec zł 46 156 000 — w 1931 r.; wywóz w 1932 r. zł 49898000, wobec zł. 66719000 — w 1931 r. Tak nagły spadek spowodowany był wprowadzeniem kontyngentów. Głów-nemi artykułami wywozu z Polski są: drzewo, zboże (żyto, jęczmień) i węgiel; przywozu — wełna i przetwory chemiczne. Poza tą wymianą towarową poważną pozycję stanowi udział kapitałów belgijskich w przedsiębiorstwach, przemyśle i bankach polskich, obliczany na blisko 200 milj. zł.

Istnieją wszelkie dane, że stosunki ekonomiczne polsko-belgijskie stale będą się rozwijały, ze względu na dopełniającą się strukturę obu krajów. Dla Polski z jej ogromnemi potrzebami inwestycyjnemi, współpraca z solidnie pracującym kapitałem belgijskim jest ze wszech miar pożądana, Belgja bowiem prócz zasobów własnych i bogatej kolonj i afrykańskiej Kongo, posiada duże doświadczenie w handlu światowym i cieszy się na rynkach pieniężnych międzynarodowych bardzo poważnem stanowiskiem.

6. Uwagi końcowe. Dzieje Belgji są pouczającym przykładem przemożnego wpływu, jaki odgrywa w życiu narodów ich położenie geograficzne. Kraj ten położony na krawędzi dwóch światów, germańskiego i romańskiego, zwrócony ku morzu i Anglji, przez wieki był objektem obcej polityki i terenem ciągłych walk. Dopiero po epoce napoleońskiej, gdy polityka wielkich mocarstw zrozumiała konieczność stabilizacji stosunków w zachodniej Europie stworzono z Belgji państwo buforowe, pozornie zabezpieczone gwarancją neutralności. Do tego czasu (1831) ludność Belgji posiadała jedynie pewne wspólne właściwości plemienne i wspólne wyznanie, ale świadomość narodowa była ograniczona do tradycyj wolności komunalnych i patrjotyzmu lokalnego. Uzyskanie samoJ: .ielności państwowej wykształciło już wprawdzie patrjotyzm narodowy, ale rozwój jego był stłumiony przez statut neutralności, który, przez stwarzanie poczucia fałszywego bezpieczeństwa, hamował zrozumienie, że tylko wewnętrzna i niezależna od obcych siła może zapewnić prawdziwą niepodległość. Trzeba było dopiero ogniowej próby wojny światowej, żeby przez heroiczny wysiłek i poświęcenie materjal-nych korzyści stworzyć z państwa naród.

Literatura: Acadłmie Diplomatiąue Internationale. „Le Statut Juridięue International de la Belgique et ses antćcódents histori-ques"₃ par le Vicomte Poullet, Ministre iTEtat. Tome I. Jan-vier-Man 1931. — E. Banning Let origines et lei phases de